بازرسي چشمي پيچ ها و مهره ها عيوب قابل تشخيص در اين روش:

قسمت اول: بازرسي چشمي پيچ ها

از آنجايي كه بازرسي ظاهري، ميتواند موجب كاهش ساير هزينه هاي بازرسي نظير آزمون هاي مخرب و غير مخرب شود، بنابر اين از اهميت خاصي برخوردار است. هرگاه مطابق استاندارد، پيچ يا مهره اي به دليل وجود عيوب ظاهري مردود اعلام شود، ديگر نيازي به تست هاي بعدي نمي با شد و از طرفي، تنها بازرسي ظاهري براي تاييد پيچ و مهره كفايت نمي كند. نكته قابل توجه اينكه، ابعاد و نوع برخي از عيوب ظاهري به صورت شفاف در استاندارد ها مشخص شده اند و تجربه ومهارت بازرس در اين هنگام بسيار ضروري است،
در ضمن انجام تست هاي مخرب در اين موارد مي تواند كارساز باشد.
همواره تعداد نمونه هاي ارسالي براي تست هاي غير مخرب مانند بازرسي چشمي، بيشتر از نمونه هاي تست مخرب است و از اين تعداد ، نمونه هاي مشكوك براي انجام ازمون هاي مكانيكي جدا، و تست مي شوند. 
عيوبي كه در بازرسي چشمي پيچ ها قابل تشخيص است به شرح زير مي با شد:

1-ترك ها

2-شكاف ها
3-درزه ها و رگه ها
4-حفره ها
5-چين خوردگي يا پليسه
6-نشان ابزار
7-آسيب ديدگي ها

1-1ترك هاي آبد هي

اينگونه ترك ها ممكن ا ست در حين عمليا ت سخت كاري(به دليل تنش هاي اضافي حرارتي) يا ناشي از تغيير شكل ناگهاني به وجود مي ايند. ترك هاي سرد معمولا به صورت نا منظم و با خط سيري متغير روي تمامي سطح پيچ و مهره ظاهر مي شوند.
در صورت مشاهده چنين ترك هايي با هر عمق و طولي در هر كجاي محصول، نمونه مردود اعلام ميشود اما موجب مردود شدن كل محصول نمي گردد.
1-2ترك هاي پرس گرم
ترك هاي پرس گرم، ممكن است در حين عمليات برش مواد اوليه و يا كله زني(گيوتين)ايجاد شوند. محل پيدايش آن، روي گل پيچ و در مورد پيچ هاي با گل حفره دار، در پيرامون گل است. اگر طول اين نوع ترك ، كمتر از قطر اسمي پيچ و عمق يا عرض آن كمتر از 04/0 قطر اسمي پيچ باشد، نمونه مورد پذيزش قرار مي گيرد.
2-1شكاف هاي پرس گرم 
شكاف هاي چكش كاري ممكن است در حين عمليات پرس گرم اتفاق بيفتد. محل پيدايش انها در كنار يا گوشه هاي گل پيچ، و در مورد پيچ هاي سرگرد و فلنجي، در محيط انها است.
شكاف هايي كه در حد فاصل دو كناره متقابل گل قرار دارند، به شرطي قابل پذيش خواهند بود كه موجب كاهش اندازه عرض گوشه اي گل پيچ (كمتر از حد استاندارد) نشوند.
عرض شكاف هايي كه روي پيچ هاي با گل حفره دار ظاهر مي شوند، نبايد بيشتر از 06/0 قطر اسمي پيچ بوده و يا عمق شكاف قسمت زيرين حفره كشيده شده باشد.
تعداد شكاف هايي كه روي پيچ هاي سر گرد يا فلنجي پديدار مي شون، اگر دو عدد يا بيشتر باشند، نبايد عرضي بيشتر از04/0 قطر گل يا فلنج پيچ داشته باشند (هر يك ا زانها ميتواند فقط غرضي تا08/0 قطر گل داشته باشند) و اگر تنها يك شكاف موجود باشد نبايد عرضي بيش از 08/0 قطر گل يا فلنج پيچ داشته باشند.
2-2 شكاف هاي برشي يا زاويه دار
شكاف برشي، ممكن است در طول عمليات پرس گرم رخ دهند. اين نوع عيب در پيچ هاي قارچي و فلنجي، اغلب در قسمت محيطي پديد امده و با محور پيچ، زاويه اي حدود 45 درجه مي سازد.
شكاف زاويه دار ممكن است در پهلوي گل پيچ هاي سر شش گوش ظاهر شود. شكاف هاي زاويه داري كه كناره هاي گل پيچ به قسمت ماشين خورده ي گل (تاج) و يا سطح تحمل كننده بار در زير گل راه پيدا كرده باشند، موجب مردود شدن نمونه خواهد شد. 
شكاف هايي كه در مرز مشترك دو وجه گل قرار دارند، به شرطي قابل قبول هستند كه موجب كاهش اندازه عرض گوشه اي گل پيچ (كمتر از حد استاندارد) نشود. 
3- درزها و رگه هاي مواد اوليه
درز يا روي هم افتادگي، ناپيوستگي باريكي است كه عموما خط راست يا با انحناي ملايمي در راستاي محور طول پيچ بر سطح رزوه، ساق و يا گل پيچ مشاهده مي شود. عمق مجاز در مورد درزها و رگه هاي مشاهده شده حداكثر 03/0 قطر اسمي پيچ بوده و در صورت امتداد رگه ها به گل پيچ، معيار پذيرش مانند شكاف هاي پرس گرم مي باشد.
4-حفره ها
حفره، گودي كوچك يا كندگي كوچك روي سطح پيچ است كه به واسطه عدم پر شدن فلز در حين پرس گرم و يا پرس القايي، ايجاد مي شود.
حفره ها در اثر براده ها و لبه هاي زائد يا اكسيد ناشي از زنگ زدگي موجود در مواد اوليه، روي محصول شكل گرفته و در حين عمليات توليد، نيز از بين نمي روند.
عمق حفره ها بايد كمتر از 02/0قطر اسمي پيچ و حد اكثر 25/ ميلي متر باشد، مجموع مساحت حفره هاي موجود در سطح تحمل كننده (زير گل) نبايد بيشتر از 10/0 مجموع كل حفره ها باشد.
5-چين خوردگي يا پليسه 
چين خوردگي، روي هم افتادن يا تا خوردگي فلز است كه بر سطح پيچ و مهره و در حين پرس گرم اتفاق مي افتد.
در صورت ناهمگوني در كيفيت وحجم ماده اوليه به هنگام فورج يك مرحله اي در فلز، جابجايي رخ مي دهد كه باعث تا خوردگي يا چين خوردگي در پيچ و مهره ها مي شود. اگ اين عيب در سطوح تماس پيچ يا زير سطح تحمل كننده بار (مماس با قطعه) وجود داشته باشد، موجب مردود شدن نمونه خواهد شد ولي اگر روي گل باشد بلامانع است.
6-نشان ابزار 
نشان ابزار شيارهاي كم عمقي هستند كه به صورت طولي يا محيطي وجود دارند. اين عيوب به علت جابجايي ابزار توليد بر سطح محصول پديد مي ايند.
نشان ابزارهايي كه بر ساق و گوشه ها يا سطح تحمل كننده بار قرار دارند و ميزان زبري سطح انها بيش از 2/3 ميكرومتر باشد، مردود است.
7-آسيب ديدگي ها
هر گونه ناهمگوني روي سطح پيچ و مهره مانند لب پريدگي ها، چاكدار بودن، خراشيدگي و كندگي جزو اسيب ديدگي ها به حساب مي ايند. اين نوع عيوب بر اثر عوامل خارجي بعد از توليد مانند بارگيري و حمل و نقل ايجاد مي شوند. عيب مذكور موجب مردود شدن محموله نمي شود، مگر اينكه كاربري و استفاده از انها را دچار اختلال كند.
كليه عيوب ياد شده بايد قبل از هر نوع پوشش دهي بر طرف شوند، چرا كه بعد از پوشش دهي، تشخيص عيوب بسيار دشوار و يا غير ممكن خواهد بود. بنابر اين بهتر است بازرسي چشمي قبل از پوشش دهي انجام شود.

منبع: كتاب بازرسي پيچ و مهره

منبع : پیشگامان پیچ پارس | تولید کننده پیچ و مهره

از آنجايي كه بازرسي ظاهري، ميتواند موجب كاهش ساير هزينه هاي بازرسي نظير آزمون هاي مخرب و غير مخرب شود، بنابر اين از اهميت خاصي برخوردار است. هرگاه مطابق استاندارد، پيچ يا مهره اي به دليل وجود عيوب ظاهري مردود اعلام شود، ديگر نيازي به تست هاي بعدي نيست و از طرفي، تنها بازرسي ظاهري(Visually) براي تاييد پيچ و مهره كفايت نمي كند. نكته قابل توجه اينكه، ابعاد و نوع برخي از عيوب ظاهري به صورت شفاف در استانداردها مشخص شده اند و تجربه و مهارت بازرس در اين هنگام بسيار ضروري است، در ضمن انجام تست هاي مخرب در اين موارد مي تواند كارساز باشد.
همواره تعداد نمونه هاي ارسالي براي تست هاي غير مخرب مانند بازرسي چشمي، بيشتر از نمونه هاي تست مخرب است و از اين تعداد ، نمونه هاي مشكوك براي انجام ازمون هاي مكانيكي جدا، و تست مي شوند.

عيوبي كه در بازرسي چشمي مهره ها قابل تشخيص است به شرح زير مي با شد:
1- ترك ها
2- شكاف ها
3- درزها
4- چين خوردگي يا پليسه
5- حفره ها
6- نشان ابزار
7- آسيب ديدگي ها

1- ترك ها
ترك نوعي گسيختگي است كه در طول مرز دانه ها يا از ميان آنها عبور نموده و يا در پي ناخالصي ها حركت مي كند. ترك ها اغلب بر اثر تنش بيش از حد، در حين پرس گرم يا ديكر عمليات شكل دهي و يا در خلال عمليات حرارتي به وجو آمده و يا اصلا در مواد اوليه وجود دارند.
1-1 ترك هاي آبدهي:
ترك هاي آبدهي اغلب داراي طول زياد، شكاف غير منظم، و كج و معوجي بوده كه ممكن است بر هر سطحي از مهره پديدار شوند. در هر شرايطي، وجود اين نوع ترك باعث رد نمونه خواهد شد.

1-2ترك هاي پرس گرم
ترك هاي پرس گرم يا ترك هاي ناخالصي، بر روي سطوح بالايي و پاييني مهره ايجاد مي شوند. در ضمن ممكن است بين سطح بالايي و ضلع كناري مهره نيز پديد آيند.
ترك هاي ناخالصي به طور ذاتي در مواد اوليه موجود بوده و ناشي از عمليات توليد نمي باشد. ترك هاي موجود بر سطوح بالايي و زيرين مجاز هستند به شرطي كه: 
الف) بيش از دو ترك بر تمام سطح تحمل كننده بارعبور نكرده و عمقيبيش از 0/05 قطر اسمي رزوه نداشته باشد (در مورد مهره هاي فلنجي، وجود ترك در محدوده ميان سطح تحمل كننده بار و كناره هاي مهره مجاز نمي باشد)
ب) ترك در سطح رزوه شده از حد اولين رزوه كامل (گام) به سمت رزوه هاي بعدي عبور نكرده باشد، و 
ج) ميزان پيشروي ترك در سطح اولين رزوه كامل، بيش از نصف ارتفاع رزوه نباشد.

1-3ترك در قسمت قفل كننده مهره نوع All metal prevailing torque
اين نوع ترك، ممكن است بر سطح خارجي قسمت قفل كننده مخروطي يا سطح داخلي آن اتفاق بيفتد. وجود ترك مذكور بلامانع است به شرطي كه:
الف) نيازمندي هاي مكانيكي و كاربردي بر آورده شود،
ب) بيش از دو ترك(كه از تمامي عرض دايره تاجي بالاي مهره عبور كرده و يا عمقي بيش از 0/05 قطر اسمي رزوه داشته باشد) وجود نداشته باشد،
ج) ترك در سطح رزوه شده از قله اولين رزوه عبور نكرده باشد، و 
د) ميزان پيشرفت ترك در سطح اولين رزوه كامل، از عمق 0/5 برابر ارتفاع رزوه بيشتر نباشد.

2- شكاف ها

باز شدگي هاي مهره، روي سطح مهره را نمي يابند، بلكه در مرز بين دو ضلع مهره رخ خواهد داد، بنابراين نبايد طوري باشد كه عرض گوشه اي مهره از حد استاندارد كمتر شود.
شكافي كه در مرز بين يكي از سطوح بالايي يا پاييني و يكي از اضلاع قرار گرفته، نبايد عرضي بيشتر از 0/25 ميلي متر يا 0/02 عرض تخت مهره داشته باشد.
در مورد مهره هاي فلنجي،‌ شكاف نبايد به قطر داخلي فلنج راه يافته و عرض شكاف بيش از 0/08 قطر فلنج باشد.

2-1 شكاف هاي برشي يا زاويه دار
اين نوع باز شدگي اگر به سطح تحمل كننده بار مهره يا دايره تاجي شكل مهره فلنج دار راه پيدا كرده باشد، مردود است.
شكاف هايي كه در مرز مشترك دو ضلع مهره قرار دارند، به شرطي قابل قبول هستند كه عرض گوشه اي مهره به كمتر از حد استاندارد نرسيده باشد.

شكاف هاي موجود بر محيط فلنج مهره هاي فلنج دار، به شرطي مورد تاييد هستند كه به قطر داخلي سطح تحمل كننده بار راه پيدا نكرده باشند.
3- درزها
درزها به شرطي قا بل قبول هستند كه عمق آنها بيشتر از0/05 قطر اسمي رزوه نباشد.

4- چين خوردگي يا پليسه
چين خوردگي ها قابل قبول هستند مگر در مورد مهره هاي فلنج دار كه چين خوردگي نبايد در مرز بين محيط بيروني فلنج و سطح تحمل كننده بار باشد. در ضمن چين خوردگي نبايد بر سطح تحمل كننده بار راه يابد.

5- حفره ها
عمق حفره ها نبايد بيشتر از 0/02 قطر اسمي رزوه، بلكه حداكثر 0/25 ميليمتر باشد.
براي رزوه هاي با قطري تا 24 ميليمتر، مجموع سطح حفره ها نبايد بيشتر از 0/05 مساحت سطح تحمل كننده بار باشد. براي قطر رزوه هاي بيشتر از 24 ميليمتر مجموع سطح حفره ها نبايد بيشتر از 0/10 مساحت سطح تحمل كننده بار باشد.

6- نشان ابزار
علائم باقي مانده ناشي از ابزار توليد بر مهره ها، نبايد زبري سطحي بيش از 3/2 ميكرومتر داشته باشد، در غير اين صورت نمونه مذكور مردود مي باشد.

7- آسيب ديدگي ها
آسيب ديدگي ها مانند خراشيدگي ، كندگي و لب پريدگي، در صورتي موجب مردود شدن مي شوند كه كاربري مهره را مختل نمايند.
اگر نمونه اي، در بازرسي چشمي يا غير مخرب مردود اعلام شد، بايد آن ها را جداسازي علامت گذاري كرد تا از مخلوط شدن سهوي يا عمدي پيشگيري به عمل آيد.

منبع : پیشگامان پیچ پارس | تولید کننده پیچ و مهره

اطلاعات تخصصی در زمینه تطابق استانداردهای ISO، EN و DIN در زمینه موارد تکنیکی، مکانیکی ، جنس مواد ساخته شده، پوشش سطوح و موارد قابل بازرسی ییچ، مهره و واشر از جمله مستندات بسیار پر طرفدار بوده است که راهگشای بسیاری از مهندسان و صنعتگران مرتبط با پیچ و مهره قرار گرفته است. لینک این جزوه جهت دانلود در ادامه درج گردیده است.

سر فصل های این جزوه به قرار زیر است:

Technical Information

Mechanical properties of steel fasteners

Material properties of steel fasteners

Screw threads

Basic Standards

Surface Coatings

Inspection Specifications

Stainless Steel

Copper and Copper Alloys

Sopral Aluminium Alloys

Plastics

Tables

Standardization

Professional Literature

جزوه اطلاعات تخصصی استانداردهای پیچ و مهره

منبع : پیشگامان پیچ پارس | تولید کننده پیچ و مهره

چکیده:
یکی از مهم ترین اجزای سازه های فولادی که وظیفه ی انتقال نیروهای اعضا به یکدیگر و به تکیه گاه ها را بر عهده دارد، اتصالات میان  اعضا می باشد. اتصالات پیچی به دلیل سرعت بسیار بالا در اجرا و اطمینان از رفتار آن ها به گونه ی مورد انتظار و شکل صنعتی مطلوب ساخته سازه ای، از بهترین انواع اتصال در سازه های فولادی بوده که در سال های اخیر مورد توجه فراوان قرار گرفته است. اما، در روند ساخت این نوع سازه ها، با توجه به تکنولوژی تولید و ساخت در کشور ما، مواردی از عدم اجرای دست و اصولی دیده می شود. در این مقاله تلاش شده است تا با گرداوری نکات آیین نامه ای و روند تولید با توجه به فرآوری و تکنولوژی موجود، نکاتی را در طراحی، اجرا و از همه مهم تر بازرسی سازه های فولادی با اتصالاتی پیچی ارایه گردد.

واژگان کلیدی: اتصالات سازه های فولادی، عملکرد اصطکاکی و اتکایی، پیش تنیدگی، آزمایش های پیچ و مهره ای.

1. پیشگفتار

اتصالات در همه ی سازه ها از جمله ساز های فولادی یکی از اجزای سازه بوده و عامل اصلی یکپارچگی سیستم های سازه ای می باشد. به طور کلی تعریف نوع قاب نیز بر اساس نوع و رفتار اتصال صورت میگیرد. یک اتصال ضعیف و نامناسب می تواند منجر به یک سری زوال های پی در پی و بنیادی در سازه های فولادی گردد. از آن جا که زوال دیگر اعضای سازه ای خیلی کم اتفاق می افتد، بسیاری از زوال های سازه ای ناشی از طراحی ضعیف اتصالات و یا ضعف در جزییات اجرایی می باشد که با اندکی دقت در نحوه ی شکست بیشتر سازه های فولادی تحت بارگذاری های گوناگون، قابل مشاهده است که ضعف اتصال چگونه می تواند عاملی بسیار تعیین کننده در خرابی سازه های فولادی باشد.

1. انواع عملکرد اتصالات پیچی:

انواع اتصال های پیچی: به طور کلی دو فلسفه در عملکرد اتصالات پیچی که عبارتند از: اتصال اتکایی و اتصال اصطکاکی.

1-2. عملکرد اتصال اتکايي: در عملکرد اتکايي، پيچ درون سوراخ صفحات اتصال قرار مي گيرد و مهره بسته مي شود. هنگامي که بار خارجي به پيچ وارد ميشود، قطعات اتصال لغزش پيدا مي کنند که در اثر آن، يک نيروي فشاري به لبه هاي اتصال وارد مي شود که تبديل به نيروي برشي در پيچ مي گردد. اين اتصال تنها براي حالت بارگذاري ثقلي مي باشد و در طرح لرزه اي نبايد از اين نوع عملکرد در اتصال استفاده نمود. در اين نوع اتصال هيچ نيروي پيش تنيدگي در پيچ ايجاد نمي شود و براي اجراي اين اتصال، تنها سفت کردن پيچ به وسيله ي کارگر کفايت مي کند.

2-2. عملکرد اتصال اصطکاکي: هنگامي که پيچ درون سوراخ صفحات اتصال قرار مي گيرد، علاوه بر مهره بايد از واشر نيز استفاه نمود. بايد توجه داشت که واشر مصرفي در اتصال اصطکاکي نبايد از نوع واشر فنري باشد بر اساسا بند 10-3-5-3 مبحث دهم ويرايش 1387، در طراحي لرزه اي تنها بايد از اين فلسفه ي طراحي در اتصال استفاده شود. به عبارتي ديگر، در طراحي همه ي اتصالات قاب هاي خمشي و قاب هاي دوگانه و نيز اتصالات بادبندي و وصله ي ستون هاي باربر جانبي در قاب هاي ساده بايد از اين نوع عملکرد استفاده نمود. در اين نوع اتصال، علاوه بر سفت کردن نخستين پيچ، بايد به مقداري که در طراحي مشخص شده است، نيروي پيش تنيدگي نيز در پيچ ايجاد شود. با اعمال نيروي پيش تنيدگي، در پيچ تحت کشش قرار گرفته و با اعمال بار، بين صفحات اتصال اصطکاک به وجود مي آيد که باعث عدم لقي و کارکرد کامل اتصال مي شود. بايد در نظر داشت که شکل پيچ در اتصال اصطکاکي با شکل پيچ در اصتلا اتکايي متفاوت است. به طوري که پيچ هاي اتصال اصطکاکي داراي سرپيچ بزرگتر هستند.

1-2-2-: زماني که يک پيچ بر مقاومت بدون کشش اوليه، تحت اثر نيروي کششي خارجي قرار مي گيرد، نيروي کششي درون پيچ با نيروي اعمال شده برابر مي گردد. در صورتي که پيچ پييش تنيده (پيش کشيده) شده باشد، درصد بسيار زيادي از نيروي کششي خارجي صرف ايجاد نيروهاي فشاري و يا گيره اي اعمال شده به اجزاي اتصال مي شود. به دليل آن که به طور معمول کشش به وجود آمده در پيچ هاي پرمقاومت ناشي از نيروي کششي خارجي در لحظه ي جدا شدن قطعات از يکديگر نزديک به ده درصد بيش از کشش در آغاز بارگذاري مي باشد، لذا بايد همه ي پيچ هايي که تحت اثر کشش مستقيم قرار دارند، پيش کشيده شوند.

2-2-2-: الزامات ضريب اصطکاک سطوح فولادي در اتصالات اصطکاکي: به طور کلي اصطکاک حاصل دو عامل مي باشد، يکي زبري سطح و ديگري نيروي پيش تنيدگي. در طراحي فرض بر رنگ نشدن و وجود زبري مناسب سطوح اتصال مي باشد، در نتيجه هنگامي که قطعات نصب مي شوند، بايد همه ي سطوح اتصال (شامل سطوح مجاور سرپيچ ها و مهره ها) از قسمت هاي پيوسته شده و ديگر مواد زايد عاري بوده و به ويژه سطوح تماس اتصالات اصطکاکي بايد به طور کامل تميز باشد و اثري از پوسته ي زنگ، رنگ، لاک، انواع روغن و مصالح ديگر در آن ها وجود نداشته باشد. بنابراين پس از اين که اتصال به وجود آمد، محل همه ي پيچ هاي بسته شده رنگ آميزي مي شود.

 

3-2. محدوديت هاي اتصالات پيچي: براي اتصالات زير بايد از اتصال اصطکاکي با پيچ پرمقاومت يا اتصال جوشکاري شده استفاده شود:

1-3-2- وصله ي ستون ها در سازه هاي با ارتفاع 60 متر و بيشتر.

2-3-2 وصله ي ستون ها در سازه هاي با ارتفاع بين 30 تا 60 متر در صورتي که نسبت بعد کوچک پلان به ارتفاع در آن ها از 40 درصد کمتر باشد.

3-3-2. وصله ي ستون ها در سازه هاي با ارتفاع کمتر از 30 متر در صورتي که نسبت بعد کوچک پلان به ارتفاع در آن ها از 25 درصد کمتر باشد.

4-3-2. در سازه هاي با ارتفاع بيش از 40 متر، براي اتصال همه ي تيرها و شاه تيرها به ستون ها و يا اتصالات هر نوع تير يا شاه تيري که مهار ستون ها با آن ها مرتبط باشد.

5-3-2. همه ي سازه هايي که جرثقيل هاي با ظرفيت بيشتر از 5 تن تحمل مي کنند. وصله ي خرپاها يا تيرهاي شيب دار سقف، اتصال خرپاها به ستون ها، وصله ي ستون ها، مهار ستون ها، مهار زانويي بين خرپاي تير سقف و ستون و تکيه گاه هاي جرثقيل مشمول اين امر مي باشند.

6-3-2- در اتصالات تکيه گاه هاي اعضايي که ماشين هاي متحرک يا بارهاي زنده از نوعي را تحمل مي کنند که توليد ضربه و يا معکوس شدن تنش ها را به همراه داشته باشند.

7-3-2. هر اتصال ديگري که در نقشه هاي طرح و محاسبه قيد شده باشد.

    آشنايي با روش هاي توليد پيچ:

1-3. روش های نورد و ساخت پیچ: پیچ ها به طور کلی به دو روش فورج سرد و فورج گرم تولید می شوند. روش فورج سرد دارای عیوب کمتر و کیفیت بهتری نبست به فورج گرم می باشد. همچنین باید دانست که در حال حاضر در کشور ما، تنها تا سایز M24 به روش فورج سرد تولید می شود که به این نکته در طراحی باید توجه نمود.

2-3. روش های پوشش دهی پیچ بر اساس ASTM: ممکن است پس از ساخت، پیچ ها برای جلوگیری از خوردگی پوشش دهی شوند. روش های پوشش دهی عبارتند از:

الف_ پوشش گالوانیزه ی سرد یا الکترولیز،

ب- پوشش گالوانیزه ی مکانیکی (که در ایران کمتر تکنولوژی آن وجود دارد).

پ – پوشش گالوانیزه ی گرم یا غوطه وری گرم

ت- پوشش غیر گالوانیزه یا رنگی.

آيين نامه ي ASTM به طور اکيد توصيه مي کد که براي پيچ هاي رده ي 10.9 از هيچ پوشش فلزي استفاده نشود، چرا که امکان به وجود آمدن ترک هاي هيدروژني در پيچ وجود خواهد داشت. در نتيجه بايد توجه داشت که در محيط هاي خورنده از پوشش هاي غير گالوانيزه با گالوانيزه در مرحله ي اسيدشويي ست که باعث فعال شدن يون هيدروژن در فولاد پيچ مي شود، در حالي که در روش غيرگالوانيزه، از روش شات بلاست يا پاشش ريزدانه ي فولادي به جاي اسيدشويي استفاده مي شود.

    آزمايش هاي پيچ، مهره و واشر:

به طور کلي آزمايش هاي زير براي ست پيچ و مهره و واشر انجام مي شود:

1-4. آزمايش هاي ابعادي

2-4.  آزمايش هاي متالوژيکي

3-4. آزمايش هاي مکانيکي

4-4. آزمايش هاي پوشش مقاوم خوردگي

آزمايش هاي ابعادي و نيز متالوژيکي در هنگام توليد پيچ و مهره و واشر، در کارخانه ي سازنده انجام مي شود. آزمايش هاي مکانيکي پس از توليد پيچ و مهره و واشر، در کارخانه ي سازنده يا آزمايشگاه هاي مقاومت مصالح انجام مي گيرند. آزمايش هاي مکانيکي براي مهندسان طراح و بازرسان داراي اهميت مي باشد. به طور کلي آزمايش هاي مکانيکي شامل آزمايش هاي کشش، سختي سنجي و ضربه مي شود. آزمايش کشش خود شامل سه نوع آزمايش مي شود که عبارتند از : آزمايش بار گواه، آزمايش کشش گوه اي بر روي نمونه ي کامل و ازمايش کشش بر روي نمونه ي ماشين کاري شده.

1-4-4. آزمایش ضربه: در آزمایش ضربه که به آن تاب نمونه ی زخم دار نیز می گویند، یک نمونه از مصالح مورد استفاده را برداشته، به کمک دستگاه پاندول دار و سقوط آزاد پاندول، قطعه شکسته شده و میزان انرژی جذب شده ی آن را اندازه گپری می کنند. آزمایش ضربه برای پیچ اجباری نیست اما در صورت امکان باید آن را انجام داد.

2-4-4. آزمایش کشش: این آزمایش از آزمایش های بسیار معمول باری پیچ می باشد. در آزمایش کشش، پس از بستن کامل پیچ با یک مهره از رده ی مقاومتی بالاتر بر روی دستگاه کشش، با سرعتی مناسب پیچ تا حد تنش تسلیم زیر کشش قرار گرفته و سپس به مدت ده ثانیه در همین حالت باقی می ماند سپس بار کششی از روی پیچ برداشته می شود. در این آزمایش هیچ گونه شکست یا افزایش طول همیشگی در پیچ نباید وجود داشته باشد.

3-4-4. آزمایش کشش گوه ای: پس از آزمون کشش این آزمایش بر روی پیچ انجام می شود. الزام آیین نامه برای انجام آزمایش کشش بر روی نمونه ی کامل و واقعی پیچ و مهره ی استفاده شده در پروژه است، مگر در مورادی که محدودیت ظرفیت دستگاه آزمایش وجود دارد و یا طول پیچ خیلی کوتاه است که در این حالت از نمونه ی ماشین کاری شده استفاده مي شود. در اين آزمايش بايد دست کم به مقدار چهار رزوه ي کامل از  پيچ بين فک هاي دستگاه قرار بگيرد. حداکثر سرعت دستگاه نبايد از mm/min 25 بيشتر باشد. شکست به وجود آمده تنها بايد در بدنه ي پيچ باشد و در صورت بروز شکست در محل اتصال سرپيچ به بدنه، حتي اگر به مقاومت مورد نياز نيز رسيده باش، نمونه مورد پذيرش نيست. اين شکست در پيچ هاي ساخته شده به روش فورج گرم بيشتر مشاهده مي شود و بر همين اساس تا حد امکان بايد از پيچ هاي ساخته شدهبه روش فورج سرد استفاده شود. از آن جايي که در ايران و در حال حاضر تنها تا قطر M24 به روش فورج سرد توليد مي شود، در طراحي بايد تلاش نمود تا از قطرهاي بالاتر ازاستفاده نشود.

4-4-4- آزمايش سختي سنجي: اين آزمايش در رده ي آزمايش هاي غيرمخرب پيچ بوده و براي آگاهي از ميزان سختي قطعه و برابري آن با مقدار استاندارد انجام مي شود. سختي سنجي براي بخش انتهايي، سطح صاف بدنه و سطح صاف سرپيچ انجام مي شود. به طور کلي از سه روش براي آزمون سختي سنجي استفاده مي شود که عبارتند از: روش برينل، روش راکول و روش ويکرز.

5-4-4. براي مهره از آزمايش کشش استفاده نمي شود و تنها از آمايش هاي بار گواه و سختي سنجي بر روي مهره ها انجام مي گيرد. براي واشر نيز تنها آزمايش سختي سنجي انجام مي شود.

6-4-4. جهت انجام آزمايش هاي لازم براي پيچ و مهره و واشر، بايد تعداد نمونه ي لازم بر اساس جدول موجود در نشريه ي 264 (آيين نامه ي اتصالات) استفاده شود. بايد دانست که از اين جدول تنها مي توان تعداد نمونه جهت انجام آزمايش براي پيچ اي پوشش دهي شده به هر دو روش گالوانيزه و غير گالوانيزه را ارايه داده است که برابر جدول زير مي باشد:

5-4. تعریف محموله ی تولیدی: به محصولاتی که از نظر ابعادی دارای مشخصات یکسان بوه و همه ی آن ها از یک شماره ی ذوب تولیدی مواد اولیه ساخته شده باشند یک محموله ی تولیدی یا یک بج می گویند. در نتیجه، برای انجام آزمایش های لازم پیچ، مهره و واشر، تعداد نمونه بر اساس هر یج تعریف می شود.

1. مشخصات پیچ های تولیدی در ایران:

1-5: تنش گسیختگی FU در پیچ که با توجه به نحوه ی تولید پیچ های پرمقاومت در ایران، طراحان باید به مورد مهمی در طراحی سازه توجه کند. در تولید پیچ، به دلیل استفاده ی تولیدکنندگان از فن آوری و تجهیزات آلمانی، آیین نامه ی مرجع DIN آلمان می باشد، اما آیین نامه ی طراحی براساس مبحث دهم، برگرفته از علایم استانداردهای آمریکایی می باشد. در آیین نامه های آمریکایی، رده ی پیچ بر اساس مقاومت طبقه بندی شده است در حالی که در آیین نامه های آلمانی بر اساس شکل  عملکرد پیچ دسته بندی صورت گرفته است. طراح باید به این نکته توجه داشته باشد که در محاسبات و نیز نقشه ها از علامت های آلمانی استفاده کنند چرا که پیچ موجود در بازار ایران بر این اساس می باشد.

1-1-5 دسته بندی پیچ براساس مبحث دهم از مقررات ملی ساختمان براساس جدول زیر است:

2-5: تعريف رده ي مقاومتي پيچ: رده ي مقاومتي در پيچ ها براساس DIN با سه عدد 12.9,10.9,8.8 تعريف شده است که در ايران رده ي 12.9 توليد نمي شود. البته اين آيين نامه رده هاي مقاومتي 5.6,4.6 را نيز براي پيچ هاي معمولي تعريف نموده است. از آن جا که با توه به بند 10-3-5-3 مبحث دهم ويرايش 1387، در اتصالات لرزه اي تنها بايد از پيچ هاي پرمقاومت استفاده شود، اين نوع پيچ ها در طراحي اتصالات اصطکاکي کاربردي ندارد، ضمن آن که توليد اين نوع پيچ نيز در کشور ما بسيار محدود مي باشد. اين عدد معرف مقدار تنش جاري شدن و تنش گسيختگي پيچ مي باشد. به عنوان مثال، در رده ي مقاومتي 8.8، منظور از 8 اول حداقل مقاوت نهايي پيچ برابر 8000 Kg/m و منظور از 8. مقدار تنش جاري شدن پيچ برابر با 0.8*8000=6400 Kg/cm مي باشد.

1. آشنایی با وسایل بستن و پیش تنیدگی در اتصالات:

1-6. وسایل دستی: این ابزار شامل آچار رینگی، بست (Spanner) و ابزاری از این دست بوده که بیشتر برای بستن پیچ ها در اتصلاات اتکایی کاربرد دارد. این ابزار برای پیش تنیدگی اتصالات اصطکاکی کاربردی ندارد.

2-6. وسایل ماشینی: چون یک کارگر توانایی لازم برای پیش تنیدگی پیچ های اتصالات اصطکاکی را ندارد، به ناچار باید از وسایل ماشینی برای این مقصود استفاده نمود. این وسایل در اصل ابزار مختلفی ست که پرکاربردترین آن ها عبارتند از:

1-2-6 آچار هیدرولیک: این وسیله با فشار روغن کار کرده و در سازه های فولادی کاربرد زیادی نداشته و بیشتر در مخازن تحت فشار استفاده می شود.

2-2-6 آچار بادی: در کشور ما، برای سازه های فولادی بیشتر از این وسیله استفاده می شود. این ویسله دارای انواع و اندازه های گوناگون بوده و کارکردن آن با فشار زیاد می باشد. به همین دلیل باید از کمپرسور باد برای تامین نیروی آن استفاده نمود. در این روش با استفاده از باد پرفشار و ضربه زدن، پیچ ها سفت می شود.

3-2-6 آچار برقی: این وسایل همان گونه که از نامشان پیداست با برق کار می کند. این ابزار در کشور ما رایج نیست که شاید به دلیل گرانی ابزار و هزینه ی تامین و نگهداری بالا باشد.

3-6. به طور کلی به ابزار سفت کردن و پیش تنیدن پیچ ها Impactor گفته می شود می شود نکته ی مهم هنگام استفاده از این ابزار عدم آگاهی از میزان گشتاور ایجاد شده و میزان پیش تنیدگی پیچ می باشد که مورد بسیار مهمی در زمینه ی ایجاد یک اتصال درست در هنگام اجراست.

1-3-6: تورک متر (Torque Meter): همان گونه که اشاره شد، با استفاده از ابزار دستی یا ماشینی برای سفت کردن پیچ ها ی اتصال سازه، نمی توان میزان گشتاور ایجاد شده و پیش تنیدگی حاصل از آن را به دست آورد. برای رسیدن به پیش تنیدگی در پیچ های یک مجموعه اتصال، باید میزان گشتاور پیچشی مشخص شود که برای این کار از وسیه ای به نام ترک متر استفاده می شود. این وسیله دارای نشانگری ست که به کمک آن می توان مقدار گشتاور پیچشی وارد بر پیچ را اندازه گیری نمود.

2-3-6: چندکاره (MultiPlayer): در مورد پیچ های تا سایز M20 (سایزهای پایین) می توان انتظار داشت که نیروی یک کارگر معمولی توان سفت کردن آن را داشته باشد، اما، برای سایزهای بزرگتر از آن که نیروی کارگری تامین کننده ی میزان سفت شدگی نیست، باید از دستگاه چندکاره که در اصطلاح به آن مولتی پلایر گفته می شود استفاده نمود. این دستگاه دارای انواع گوناگونی است که براساس شاخصه ی نسبی با افزایش نیروی دست کارگر تقسیم بندی شده است. به عنوان مثال، مولتی پلایر، 1:2 میزان نیروی دست کارگر را دو برابر و مولتی پلایر 1:5 میزان نیروی دست کارگر ار پنج برابر می کند.

امتیاز : 4 | نظر شما : 1 2 3 4 5 6
+ نوشته شده در سه شنبه 18 شهريور 1393ساعت 2:33 توسط محمدرضا کریمی | تعداد بازديد : 1139 | |

واژه نامه های پیچ و مهره و واشر

Angel controlled tightening

کنترل زاویه ای روشی است برای پیش تنیده کردن اتصال که ابتدا مهره با دست تا حد امکان محکم گردیده و سپس قسمتی از پیچ و مهره در یک راستا علامت گذاری می شود.

Bearing stress

فشاری است که بطور مستقیم بر سطح درگیر اتصال عمل کرده و در اثر اعمال نیرو به پیچ و مهره ایجاد میگردد.

Black bolt and nuts

واژه سیاه در این اصطلاح ، به معنای رواداری یا تلرانس بیشتر بوده و لزوما به معنی رنگ نهایی پیچ و مهره نمی باشد. به عبارت دیگر این اصطلاح برای اتصالات غیر دقیق بکار مرود.

Bolt

در مورد پیچ های رزوه داری بکار میرود که دارای گل یا سر بوده و با مهره استفاده می شود.

Electroplating

همان آبکار است که برای جلوگیری از خوردگی و افزایش مقاومت سایشی ، فلزاتی مانند نیکل

،کرم،روی یا کادمیوم بر روی پیچ ومهره می نشانند.

Clamping force

نیروی فشاری است که یک پیچ یا مهره به اتصال اعمال می کنند.

Class of fit

  میزان جذب و جفت بودن رزوه های یک اتصال دهنده مانند پیچ و مهره که با علامتی مثل6g نمایش  

داده می شود.

Decompression point

وافشردگی ،در نمودار تنش کرنش ، نقطه ای است که پایینتر از نقطه تسلیم قرار داشته و هرچه بالاتر و به نقطه تسلیم نزدیکتر باشد بهتر است زیرا در این نقطه فشاری که به سطوح مشترک اتصال وارد می شود ناچیز بوده و اگر نیروی اعمالی از نقطه وافشردگی بیشتر شود بازدهی اتصال کاهش یافته و بین آن فاصله ایجاد می گردد.

Direct  tension indicators

یکی از روش های اعمال گشتاور لازم به اتصال است که در آن واشری با برجستگی را در اتصال قرار داده محکم می کنند تا برجستگی ها دچار لهیدگی شوند سپس با فیلرها مخصوص فاصله بین اتصال و در نتیجه گشتاور مطلوب بررسی می گردد.

Driving  recess

آچار خور ، محلی از گل پیچ که آچار در آن قرار می گیرد.

Effective diameter

قطر سیلندر فرضی هم محور با رزوه ها که از وسط ارتفاع رزوه عبور می کند. نام دیگر آن قطر گام است.

Embedment

تغییر شکل پلاستیکی موضعی که در نزدیکی محل اتصال پیچ و مهره و یا رزوه ها ایجاد می شود.

External thread

رزوه هایی هستند که بر محیط خارجی یک استوانه مانند پیچ ها ، یا بولت ها ایجاد می گردند.

Grip length

فاصله بین سطح زیرین مهره تا سطح تحمل کننده بار در پیچ که میتواند شامل واشر  باشد.

H.V

پیچ های کلاس 10.9 و یا مهره های کلاس 10و واشر های کلاس 10 که ابعادی بزرگتر از معمول داشته و برای اتصالات اصطکاکی در سازه های فلزی بکار میروند و استاندارد آنها DIN 6914 , DIN 6915 , DIN 6916                                                                                               

Hydrogen embrittlement

تردی هیدروژنی ،در فرایند آبکاری و در اثر عدم آماده سازی مناسب و یا اجرای نا مناسب فرایند (به علت در معرض هیدروژن قرار گرفتن و جذب آن ) ایجاد می گردد.

Impact wrench

ابزاری است عمدتا بادی یا برقی که برای اعمال گشتاور و محکم نمودن پیچ و مهره به کار می رود.

Integral fastener

برخی از پیچ و مهره ها  به واسطه شکل خاص رزوه هاشان ، نسبت به لق شدن مقاوم هستند.        

Internal thread

رزوه هایی که درون سوراخ ها شکل می گیرد رزوه های داخلی نام دارد.

Lefthand thread

رزوه هایی که جهت پیچش آنها خلاف جهت عقربه های ساعت باشد.

Length of engagement

فاصله ای است از رزوه ی خارجی که با یک رزوه داخلی درگیر و در تماس است.

Locknut

مهره قفل شونده دارای سه معنی زیر است:

الف) مهره هایی که به واسطه شکل هندسی خود که شبیه فلنج بوده از لق شدگی ناشی از لرزش     

جلو گیری می نماید.

ب) مهره باضخامت کم که برای قفل کردن مهره ای با ضخامت بیشتر بکار می رود.

ج) مهره که به واسطه زائده پلاستیکی درون خود از لق شدن اتصال جلوگیری می نماید.

Major diameter

همان قطر استوانه فرضی است که بر قله رزوه ها منطبق می گردد. به عبارت دیگر فاصله قله به قله رزوه قطر خهرجی یا قطر بزرگ است.

Mean shift

اختلاف بین مقدار گشتاور ایجاد شده توسط یک روش یکسان برای محکم نمودن در یک اتصال سخت و یک اتصال نرم. یک تصال سخت ،مقدار گشتاور بیشتری را ایجاد میکند وهرچه این اختلاف کمتر باشد،  رسیدن به مقدار معین گشتاور آسان تر است.

Minor diameter

قطر استوانه فرضی است که بر ریشه رزوه های خارجی یا قله رزوه های داخلی منطبق می باشد.

Nicked threads

رزوه های لب پریده یا آسیب دیده ای که با افزایش قطر و برای رزوه های ریز گسترش می یابند. برای پذیرش باید از گیج برو عبور کنند.

Nominal diameter

قطر اسمی است که برابر با قطر خارجی رزوه ها یا قطر ساق ميباشد.

Nut dilation

رفتار گوه ای شکل رزوه ها تحت بار که موجب اتساع مهره و در نتیجه افزایش قطر کوچک ان و کاهش مساحت برشی موثر رزوه های خارجی و داخلی می گردد.

Octagon head

پیچي است با سری 8 وجهی

Overtapping

قلاویز کردن و به دنبال آن پوشش دهی رزوه ها به منظور منطبق شدن رواداری رزوه ها با مشخصات فنی پروژه ، که عملا در مورد رزوه های داخلی به کار رفته و برای سازگاری ابعادی پیچ و مهره استفاده می شود.

Pitch

فاصله اسمی بین دو رزوه مجاور

Point set

نوک یا گلویی انتهای پیچ

Preload

تنشی که با محکم کردن اتصال برای بار اول ایجاد شده و بعد از یک دوره زمانی ، ممکن است کاهش یابد

Prevailing  torque

گشتاور مورد نیاز برای به جلو بردن مهره روی رزوه (در برخی از انواع مهره ها ) که برای جلوگیری از لقی حاصل از لرزش حاصل شده اند. این مقاومت به لقی ، بر اثر وجود زایده ای پلاستیکی و یا شکل هندسی غیر مدور مهره ایجاد می گردد.

 Proof load

نیروییست که پیچ و مهره باید در طول محور خود تحمل کند بدون انکه تغییر شکل دایمی یا هرز شدن رزوه ها اتفاق بیفتد و کمی کمتر از تنش تسلیم است.

Reduced shank bolt

پیچی که قطر ساق ان کوچکتر از قطر اسمی پیچ است. معمولا قطر ساق چنین پیچ هایی تقریبا برابر با قطر موثر رزوه هاست.

Rollet thread

رزوه های که با روش نورد ایجاد شده باشد نه روش ماشینکاری. استحکام مکانیکی دراین نوع رزوه ها بیشتر بوده و عملیات نورد باید قبل از هر نوع عملیات حرارتی انجام پذیرد.

Runout

آخر رزوه ، جایی که رزوه تمام شده و بدنه صاف شروع می شود.

Screw

نوعی پیچ است که بدون مهره به کار میرود.به عبارت دیگر ،برای اتصال به رزوه های داخلی مانند سوراخ های رزوه شده مورد استفاده قرار می گیرد( مثل پیچ های خودکار).

امتیاز : 3 | نظر شما : 1 2 3 4 5 6
+ نوشته شده در سه شنبه 18 شهريور 1393ساعت 2:26 توسط محمدرضا کریمی | تعداد بازديد : 710 | |

مشکلات رایج در مورد اتصالات پیچی به دو گروه اصلی تقسیم می شوند:

1- مشکلات بدست آمده به هنگام بستن پیچ:

* شکستن پیچ

* کنده شدن رزوه ها (هرز شدن)

* تغییر شکل پلاستیکی و له شدن قطعات متصله

* عدم محکم شدن کافی پیچ: فاصله گرفتن قطعات، لغزش قطعات نسبت به هم، شل شدن پیچها و شکست ناشی از خستگی

 2- مشکلات ايجاد شده پس از بستن پيچ

* شکستن استاتيکي پيچ

* شکست پيچ ناشي از خستگي

* شکست با تا?خير پيچ

* ترک ناشي از خوردگي و تنش ناشي از آن

* فاصله گرفتن قطعات نسبت به هم: ايجاد نشتي و شکست ناشي ازخستگي

* لغزش قطعات نسبت به هم:

** شل شدن گردشي

** شل شدن غير گردشي در اثر سايش

** شکست ناشي از خستگي حاصل از خمش پيچها

*شل شدن پيچ

 

کاهش تنش کششي در پيچ

* فاصله گرفتن قطعات تا جداشدن آنها

* لغزش قطعات متصله و جابجا شدن آنها

* ايجاد سروصدا و ايجاد نشتي

* کاهش استحکام اتصال و ايجاد لرزش

* شکست ناشي از خستگي

 

 

مشکلات ايجاد شده به هنگام سفت کردن پيچها

 

(a) شکستن پيچ به هنگام سفت کردن

گاهي اوقات پيچها به هنگام سفت کردن آنها توسط آچار مي شکنند. اين وضعيت وقتي بوجود مي آيد که نيروي بستن پيچ (گشتاور اعمالي) بيش از حد باشد. همچنين در صورتي که رزوه ها کاملاً روغني باشد نيز، به دليل کاهش اصطکاک ، ممکن است قسمت اعظم گشتاور تبديل به تنش طولي و شکستن پيچ شود.

(b) کنده شدن رزوه ها (هرز شدن پيچ(

در اين حالت ، تمام رزوه هاي پيچ يا مهره که با هم درگير شده اند ، بريده ميشوند و از بدنه اصلي پيچ يا مهره جدا ميشوند ، در اين عيب ، بدنه پيچ نميشکند، ولي در اثر کنده شدن رزوه ها ، پيچ از مهره جدا ميشود و يا اصلاً اتصال قابل قبولي بين آنها به وجود نمي آيد . وقتي که پيچ يا مهره از يک ماده ضعيف تر (مثلاً يکي از فولاد و ديگري از آلومينيوم) ساخته شده باشد و يا هنگامي که طول درگيري پيچ با مهره کوتاه باشد، ممکن است اين مشکل به وجود آيد.

(C) تغيير شکل پلاستيکي قطعات متصله

 گاهي اوقات به هنگام ايجاد يک اتصال پيچي ممکن است قطعات متصله دچار تغيير شکل پلاستيکي ، کمانش و يا له شدگي بشوند. اين مشکل موقعي به وجود مي آيد که استحکام فشاري قطعات پايين باشد و يا فرم قطعات به گونه اي باشد که در آنها کمانش ايجاد شود و يا نيروي اعمالي به پيچها و قطعات بيش از حد مقاومت آنها باشد .

 (d)محکم نشدن کافي قطعات

وقتي گشتاور کافي به هنگام سفت کردن پيچ اعمال نشود ، نيروي کششي طولي کافي در آن به وجود نمي آيد . به حد کافي براي نگه داشتن اتصال نخواهد رسيد. اگر به عللي پيچ و مهره به هم بچسبند و يا اگر رزوه ها به اندازه کافي روانکاري نشده باشند (ودر نتيجه اصکاک بين آنها بيشتر از حد مورد انتظار باشد ) نيز ممکن است قطعات پيچي به اندازه کافي محکم نشوند . اين يکي از جدي ترين مشکلاتي است که مي تواند به هنگام کارکرد اتصال پيچي دردسرهاي زيادي ايجاد کند . مثلاً ممکن است به تدريج قطعات متصله از هم فاصله بگيرند . قطعات نسبت به هم بلغزند، پيچها شل شوند و شکست ناشي از خستگي در پيچها به وجود آيد.

 

مشکلات ايجاد شده پس از محکم کردن اتصال پيچي

(a) شکست استاتيکي پيچ

اين نوع شکست به صورت ناگهاني و در اثر يک ضربه يا تکان شديد ممکن است به وجود آيد. اين ضربات در عملکرد عادي وجود ندارند، بلکه مثلا در تصادفات يا ديگر اتفاقات غير منتظره باعث شکستن پيچها مي شود.

(b) شکستن حاصل از خستگي   

خستگي Fatigue در اثر اعمال بارهاي تکراري در قطعات اتفاق مي افتد، در حالي که مقدار بار اعمالي کمتر از استحکام کششي قطعات ميباشد. بنابراين اين عيب دفعتاً اتفاق نمي افتد ، بلکه بارهاي تکراري (که ميزان آن بيشتر از يک حد خاصي بايد باشد) به تدريج باعث ايجا شکست در قطعه ميگردد. در مورد پيچها، هم شکست ناشي از خستگي طولي و خستگي خمشي، هر دو اتفاق مي افتند. اين عيب نيز جزو مشکلات جدي در اتصالات پيچي محسوب مي شود.

(C) شکست با تا?خير حاصل از ترد بودن پيچ

در اين مورد نيز پيچ دفعتاً دچار شکست ميشود، ولي پس از مدت زماني خاص که اتصال محکم شده و سيستم به کار گرفته شود ، گاهي اوقات در يک اتصال پيچي پس از محکم شدن ، وقتي بلا استفاده در يک محل قرار گيرد نيز چنين شکستي در بعضي پيچهاي آن به وجود مي آيد. مدت زمان قبل از شکستن پيچ ممکن است از چند ساعت تا چند سال متغير باشد. اين عيب هنگامي اتفاق مي افتد که در اتصال، از پيچهاي سخت با استحکام مثلاً بالاتر از 1300 N/mm استفاده شده و پيچها به خوبي محکم شده باشند.

(d)شکست ناشي از تنش خوردگي

اين نوع شکست تقريباً شبيه شکست با تاخير است و هنگامي اتفاق مي افتد که اتصال پيچي همزمان در معرض تنش کششي و محيط خورنده قرار گيرد. در چنين شرايطي، حتي اگر نيرويي به اتصال پيچي وارد نشود نيز ممکن است در اثر خوردگي، ترک در قطعات به وجود آيد و تنش موجود در پيچ به گسترش ترک منجر گردد.

(e) فاصله گرفتن قطعات اتصال از هم

 وقتي بار خارجي وارده به اتصال، بيشتر از حد تحمل پيچها باشد، قطعات ممکن است از هم فاصله بگيرد. در اثر اين پديده احتمالاً نشتي در سيستم به وجود مي آيد. همچنين ادامه اين وضع مي تواند باعث شکست خستگي در پيچها شود. بنابراين خيلي مهم است که در طراحي اتصالات پيچي ، قطعات و پيچها به گونه اي محاسبه شوند که چنين وضعيتي به وجود نيايد.

(f) لغزش قطعات نسبت به هم

وقتي بارهاي برشي بزرگي به اتصال پيچي وارد شود ، ممکن است قطعات محکم شده توسط پيچ ، نسبت به هم بلغزند. اين پديده وقتي به وجود مي آيد که بار برشي وارده بيشتر از نيروي اصطکاک بين قطعات متصله باشد. وقتي قطعات نسبت به هم بلغزند ، ممکن است پيچها به سرعت شل شوند، سايش بين قطعات به وجود آيد و دراثر ادامه و تکرار اين لغزشها، شکست ناشي از خستگي خمشي در پيچها ايجاد گردد. اين عيب نيز از عيوب جدي و آسيب رسان در اتصالات پيچي محسوب ميشود و به هنگام طراحي، بايد دقت نمود تا لغزش بين قطعات به وجود نيايد.

(g) شل شدن پيچها (کاهش در تنش طولي آنها)

گاهي اوقات نيروي کششي که به هنگام سفت کردن پيچها در آنها به وجود مي آيد ، کاهش مي يابد و به تدريج باعث شل شدن آنها مي شود . اين عيب ممکن است مثلاً در اثر لغزش بين قطعات متصله ، سايش بين قطعات و يا تغيير شکل پلاستيکي اتفاق بيفتد. نيروي کششي اوليه ايجاد شده در پيچ، مهم ترين عامل موثر در عملکرد مطلوب اتصال پيچي ميباشد. کاهش اين نيرو به هر علتي ، باعث شل شدن پيچ مي گرددو قابليت اطمينان سيستم را دچار اختلال مي کند .

شل شدن پيچها را مي توان به دو گروه تقسيم بندي کرد : شل شدن گردشي سريع و شل شدن غير گردشي آهسته.

شل شدن پيچها باعث فاصله گرفتن قطعات ، ايجاد لغزش بين آنها ، به وجود آمدن تکان و ضربه در سيستم ، کاهش استحکام اتصال ، ارتعاش، شکستهاي ناشي از خستگي و نشتي خواهد شد.

شل شدن پيچها جدي ترين مشکل در اتصالات پيچي ميباشد.

 

ويژگيها و علل پيدايش مشکلات

همانطور که در بخشهاي قبلي ذکر شد ، مشکلات در اتصال پيچي را مي توان در دو گروه تقسيم بندي کرد:        

مشکلاتي که هنگام سفت کردن پيچها به وجود مي آيند و مشکلاتي که پس از سفت کردن پيچها (هنگام کار سيستم) اتفاق مي افتند. اگر به هنگام سفت کردن پيچ، مشکلي به وجود بيايد، در همان موقع شناسايي ميشود و مي توان احتمالاً آن را با اطمينان خاطر بر طرف کرد. ولي در مورد مشکلاتي که پس از سفت کردن پيچها اتفاق مي افتند، دردسرها و هزينه هاي زيادي به مشتري و استفاده کننده از سيستم تحميل خواهد شد. براي جلوگيري از بروز اينگونه مشکلات، اولاً بايد اتصال پيچي را به درستي طراحي کرد و ثانياً بايد عمليات مونتاژ و سفت کردن پيچها و مهره ها با دقت و وسواس زياد انجام داد.

علل پيدايش مشکلات به هنگام سفت کردن پيچها، مثلاً مي تواند اعمال گشتاور بيش از حد به پيچها و يا اشتباه در تخمين ميزان اصطکاک موجود بين رزوه ها باشد.

علل پيدايش مشکلات پس از سفت کردن پيچها ، معمولاً عدم بررسي صحيح شرايط اوليه و يا اشتباه در محاسبات و طراحي ميباشد.

مشخصات قطعات پیچی باید به گونه ای تعیین شوند که هیج یک از مشکلات ذکر شده اتفاق نیفتد.

منبع: کتاب اتصالات پیچی
منبع : پیشگامان پیچ پارس | تولید کننده پیچ و مهره

اين مقاله شامل ابعاد و مشخصات مربوط به بست هاي رزوه دار ميباشد. براي کاربرد هاي خاص ميتوان از بست هاي بخصوصي استفاده کرد ،از اين رو ميتوان انواع مختلف و بديعي از بستهاي رزوه دار را براي اغلب مواردي که مورد نياز است بکار برد. با توجه به اين امر ، طراحان بست هاي رزوه دار با در نظر گرفتن مسا ئل مربوط به ساخت و توليد اين بست ها ،ميبايست به گونه اي آنها را بايد طراحي کنند که براي اغلب موارد و نياز مندي ها کاربرد داشته باشد. در زير توصيف خلاصه اي در مورد انواع مختلف بستهاي رزوه دار  که به صورت وسيع ي در کشورهاي انگلستان و آمريکا بکار گرفته ميشود آورده شده است: پيچ هاي سرشش گوش  ، پيچ آلن ، پيچ استوانه ، پيچ خود کار ، رول بولت ، پيچ چشمي و ....  مهره شش گوش ، مهره باريک ، مهره قفلي ، مهره واشر دار ، مهره چهار گوش ، مهره چاکدار ، مهره سربسته ، مهره کاسه نمدي و .. واشرتخت ، واشر فنري يا واشر قفلي ، واشر  چهار گوش ، واشر بشقابي و ..و انواع قلاويز ها .

 

 

جداولي که اندازه هاي آن به صورت متريک باشد نيز به صورت مشابه گروه بندي شده اند.با استفاده از اين طبقه بنديها انتضار ميرود که ميزان اشتباهات به هنگام انتخاب بست هاي مناسب کاهش يافته و در نتيجه ميزان بستها در محل خود افزايش يابد ودر نتيجه از ميزان مصرف بي مورد  آنها نيز کاسته شو د.

 

 

 

بست هاي  رزوه دار و واشر هاي مورد استفاده در کشورهاي انگلستان/ آمريکا

 

پيچ  مهره دار چهار گوش ، پيچ هاي شش گوش استاندارد ملي آمريکا ANSI/ASME B18.2.

 

مهرهاي شش گوش استاندارد ملي آمريکا          ANSI/ASME B18.2.2 

 

پيچ هاي آلن استاندارد ملي آمريکا ANSI/ASME  B18.3

 

پيچ هاي مهره دار سر گرد، پيچ مهره دار خزينه دار و پيچ هاي مهره دار با شکل سر مخصوص استاندارد ملي آمريکا ANSI/ASME B18.5

 

پيچ هاي با سر کلاهکدار چاکدار و پيچ هاي تنظيم با سر چاکدار و با سر مربعي استاندارد ملي آمريکا  ANSI/ASME B18.6.2

 

پيچ هاي ماشيني و مهره هاي پيچ هاي ماشيني استاندارد ملي آمريکا ANSI/ASME  B18.6.3   

 

پيچ هاي خودکار و پيچ هاي محرک فلزي  استاندارد آمريکا ANSI/ASME B18.6.4

 

پيچ و مهره هاي خروسکي و پيچ هاي پروانه اي  استاندارد ملي آمريکاANSI B18.17

 

واشر هاي قفل کن استاندارد ملي آمريکا ANSI/ASME B18.21.1 

 

واشر هاي ساده استاندارد ملي آمريکاANSI/ASME B18.22.1

 

 

 

بست ها و واشر ها در واحد متريک

 

پيچ هاي شش گوش متريک  ANSI B18.2.3.M 

 

پيچ هاي شش گوش   ISO/DIN 4017,DIN 933

 

پيچ هاي شش گوش  ISO/ DIN 4018, DIN 558

 

پيچ هاي شش گوش با رزوه هاي ريز  ISO8676,  DIN962

 

پيچ هاي شش گوش فلانج دار  ANSI B18.2.3.4.M

 

پيچ مهره دار شش گوش فلنج دارISO 8100 /04  , DIN6921

 

پيچ هاي مهره دار شش گوش متريک ANSI B18.2.3.5.M

 

پيچ هاي مهره دار سر  شش گوش ISO/DIN 4014 , DIN931

 

پيچ مهره دار با سر شش گوشISO/DIN 4016  , DIN 601

 

پيچ مهره دار با سر شش گوش  با رزوه هاي ريز  ISO 8765, DIN960

 

پيچ مهره دار ساختاري شش گوش سنگين  متريک   ANSI B18.2.3.7.M

 

پيچ مهره دار شش گوش براي بکار بردن در پيچ کاري هاي ساختاري با کشش بالا  DIN  6914

 

پيچ هاي بستره شش گوش متريک  ANSI B18.2.3.8.M

 

پيچ هاي آلن متريک  ANSI  B18.3.1.M

 

پيچ هاي آلن ISO 4762 , DIN 912

 

مهره هاي شش گوش متريک  ANSI B18.2.4.1.M ,B18.2.4.2.M

 

مهره شش گوش نوع1  ISO/DIN 4032, DIN 934

 

مهره هاي شش گوش  ISO/DIN 4034 , DIN 555

 

مهره هاي شش گوش چاکدار متريک  ANSI B18.2.4.3.M

 

مهره اشپيل خور شش گوش  DIN 935

 

مهره اشپيل خور باريک شش گوش  DIN 979

 

مهره هاي فلنج دار شش گوش متريک  ANSI B18.2.4.4.M

 

مهره هاي فلنج دار شش گوش  ISO 4261 , DIN 6923

 

مهره هاي پشت گير شش گوش متريک و مهره هاي شش گوش سنگينANSI B19.2.4.5.M ,2.4.6.M

 

پيچ هاي آلن شولدر دار متريکANSI B18.3.3.M

 

پيچ هاي آلن شولدر دار ISO 7379 , DIN 9841

 

پيچ هاي آلن سر پهن متريکANSI B18.3.4.M

 

پيچ هاي آلن سر تخت متريکANSI B18.3.5.M

 

پيچ آلن خزينه دار شش گوشDIN 7991

 

پيچ هاي تنظيم آلن متريک   ANSI B18.3.6.M

 

پيچ هاي تنظيم آلن  ISO 4026,4027,4028,4029 , DIN 913,914,915

 

پيچ هاي مهره دار سر گرد با گلويي چهار گوش  ANSI B18.5.2.2.M

 

مهره هاي فلانچ دار شش گوش با گشتاور متداول متريکANSI B18.18.3.M-1998

 

مهره هاي شش گوش با گوشش با گشتاور متداول با اينسرت نايلونيISO 7043 , DIN 6926

 

مهره شش گوش با گشتاور متداول – تماما فلزي ISO 7044 , DIN 6927

 

واشر هاي ساده متريک  ANSI B18.22M

 واشر هاي پيچ و مهره هاي شش گوش  تا سختي 250     ISO 7089/90 , DIN -125-T1

 

واشر هاي پيچ و مهره هاي شش گوش از تا سختي300  ISO 7089/90 , DIN -125-T2

 

واشر هاي پيچ و مهره هاي سر عدسي شکل از سختي250  ISO 7092, DIN -433-T1

 

واشر هاي پيچ و مهره هاي سر عدسي شکل  از سختي300  ISO 7092 , DIN -433-T2

 

پيچ هاي سر عدسي شکل چاکدار  ISO 1207,DIN 84

 

پيچ هاي خودکار شش گوش   IS0/DON 1479

 

پيچ هاي خودکار استوانه سر پهن چاکدار   ISO/DIN 1481

 

پيچ هاي خودکار سر تخت خزينه دار چاکدار   ISO/ DIN 1482

 

پيچ هاي خودکار با سر بيضوي شکل خزينه دار چهار سو  ISO/ DIN 1483

 

پيچ هاي استوانه اي  سر پهن چاکدار  ISO / DIN  1580,DIN 85

 

پيچ هاي سر پهن چهار سو    ISO , DIN 7045

 

پيچ هاي سر تخت خزينه دار چهر سو   ISO , DIN 7046

 

پيچ هاي خزينه سر عد سي چهار سو ISO , DIN 7047

 

پيچ هاي خودکار سرپهن چهار سو   ISO / DIN 7049,DIN 7981

 

پيچ هاي خودکار سر تخت خزينه چهار سو   ISO / DIN 7050,DIN 7982

 

پيچ هاي خودکار سر عدسي خزينه چهار سو   ISO / DIN 7051,DIN 7983

 

 

 

پيچ هاي مهره دار و پيچ ها

 

در برخي موارد مي توان پيچ هاي مهره دارو پيچ ها را بجاي يکديگر بکار بست ولي ميبايست به خاطر داشت که پيچ هاي مهره دار را همراه با يک مهره بکارمي برند. از طرفي ديگر ، پيچ در محل هايي که از قبل در آنها رزوه موجود مي باشد بکار بسته مي شوند. در برخي موارد ، پيچ ها با شکل رزوه  متفاوت مثل  پيچ هاي خودکار مي توانند خود رزوه هايي مورد نظر را ايجاد نمايند .  پيچ ها و پيچ هاي مهره دار هر دو از بست هاي رزوه کاري شده خارجي ميباشند که رزوه ها در آنها مي توانند در محل هاي مختلف آنها مثل سر / شولدر / ساقه ايجاد شده و براي اتصال المان هاي جدا از هم به يکديگر و يا بستن آنها به محلي  ديگر استفاده گردند. از پيچ دوسر  نيز براي کاربرد هاي مشابه استفاده مي شوند با اين تفاوت که اين پيچها داراي سر نبوده و بنابراين داراي محلي براي اعمال گشتاور نمي باشند.

 

دو روش کلي براي ايجاد قسمت سر پيچ  مهره دار وجود دارد :  روش آهنگري و روش ماشين کاري.

 روش آهنگري از لحاظ اقتصادي و همچنين نحوه جريان دانه بندي ساختار ، روش مناسبتري نسبت به ماشين کاري ميباشد. دماي آهنگري مابين دماي اتاق تا 2000 درجه  فارنهايت   ميتواند متغير باشد. ولي با اين وجود تعداد زياي از قطعات  به  صورت سرد آهنگري مي شوند  که ماشين کاري مورد استفاده براي اين مورد ماشين هاي مورد استفاده براي اين ماشين هاي سر چين و يا ماشين هاي پيچ مهره دار ساز ناميده ميشوند. موادي که قابليت شکل پذيري خوبي در حالت سرد ندارند را ميبايست در حالت گرم آهنگري نمود. همچنين از اهنگري گرم براي توليد پيچ هاي مهره دار که توليد آنها بخاطر بزرگيشان توسط عمليات چاق کردن سرد مقدور نيست استفاده مي شود. در صورتي که تعداد سر هاي پيچ هاي مهره دار مورد نياز براي توليد زياد باشد استفاده از روش آهنگري گرم بخاطر گراني آن نسبت به روش آهنگري سرد مناسب نمي باشد.

 

برخي مواد مانند فولاد هاي زنگ نزن ، در دماهاي بالاتر از 1000 درجه فارنهايت آهنگري گرم ميشوند. بوجود آوردن چنين حرارتي دو مزيت دارد  : 1- به فشار آهنگري کمتري نياز دارد زيرا که استحکام تسليم  ماده به خاطر افزايش دماي آن کاهش ميابد .2- نرخ کار سختي نيز در اين حالت کاهش ميابد. ناحيه مابين سر  پيچ مهره دار و ميله آن(شعاع راكورد) باعث ايجاد تغييري قابل توجه در سطح مقطع پيچ مهره دار ميگردد. مهم است که اثر اين شعاع راکورد به کمترين حد ممکن برسد. هر چه شعاع راکورد بيشتر باشد اثر آن کمتر خواهد بود ولي براي اين امر نيز حدي وجود دارد زيرا که افزايش بيش از حد شعاع باعث کاهش ناحيه باربري زير سر پيچ مهره دار ميشود. شعاع راکورد هاي مختلط مانند راکورد هاي بيضوي ، باعث افزايش قسمت انحنا در قسنت ساقه پيچ و کاهش قسمت انحنا در قسمت سر پيچ مهره دار ميشودو بنابراين باعث کاهش ميزان افت ناحيه باربري سطح پيچ مي شود.شعاع راکورد هاي مابين سر پيچ و ساقه آن نبايستي هرگز توسط سوراخ پيچ محدود يا مقيد گردد. با ايجاد پخ مناسب يا شعاع مناسب بر روي لبه سوراخ ميتوان از تداخل شعاع راکورد با سوراخ جلوگيري کرد. عدم رعايت اين مسئله  منجر به کاهش طول عمر خستگي سازه مي شود. علاوه بر اين در حالتيکه بر لبه سوراخ پخي زده نشود امکان دارد ميزان بار اوليه در صورتيکه لبه سوراخ تحت بارگذاري شکسته شود ،به ميزان زيادي افت نمايد.

 

 

 

شکل هاي پيچ هاي مهره دار         

 

پيچ هاي مهره دار شش گوش به دو شکل وجود دارند :

 

 1- پيچ هاي مهره دار شش گوش استاندارد 

2- پيچ هاي مهره دار شش گوش سنگين/ پيچهاي مهره دار شش گوش ساختاري سنگين            

 

    رزوه اين نوع پيچ ها مي تواند درشت دنده (يونيفايد) يا دنده ريز باشد. ابعاد قسمت سر پيچ هاي مهره دار شش گوش سنگين تقزيبا به اندازه 8/1 اينچ بيشتر از محدوده ابعادي پيچ هاي مهره دار شش گوش استاندارد ميباشدو بدين خاطر نيز ناحيه باربري آنها بيشتر است.

 

 

 

مهره ها

 

اغلب مهره هاي مورد استفاده چهار گوش يا شش گوش ميباشند. مهره هاي چهار گوش معمولا در تلرانسهاي دقيق ساخته نميشود و کاربرد آنها عموما در کارهاي سبک ميباشد. مهره هاي شش گوش در فرمهاي مختلفي بصورت استاندارد و سنگيني وجود دارند. مهره هاي شش گوش با اندازه هاي نازکتر با عنوان مهره هاي پشت گير  شناخته ميشوند. مهره هاي پشت گير براي قفل کردن مهره ها  مورد استفاده قرار ميگيرند. معمولا يک مهره پشت گير تحت اثر گشتاور نشيمنگاهي بر روي يک پيچ يا پيچ دو سر قرار ميگيرند و سپس در جاي خود ثابت نگه داشته ميشود تا اينکه يک مهره کاملا تحت اثر گشتاور قرار گرفته و بار اوليه مد نظر برسد. اين عمل باعث ميشود مهره ها در جهت مخالف هم قرار گرفته و با سفت و فشرده ساختن رزوه ها به هم به عنوان مهره هاي قفل کن عمل نمايند (مهره باريک). مهره هاي شش گوش استاندارد  پشت گير (مهره باريک) داراي ابعاد کوچکتر از مهره هاي شش گوش و پشت گير سنگين ميباشند : تا ابعاد 16/9 ، مهره استاندارد حدود  16/1 اينچ نازکتر از قسمت تخت ميباشد.علاوه بر اين مهره هاي پشت گير همواره نازکتر از مهره هاي  شش گوش با اندازه هاي اسمي يکسان ميباشند.براي مهره هاي استاندارد و مهره هاي پشت گير ، محدوده اختلاف ضخامت از 16/2 اينچ تا 2/1 1 اينچ ميباشد. مهره هاي شش گوش در انواع مختلفي موجود ميباشند. مانند مهره هاي قفل کن با اينسرتهاي نايلوني ، مهره هاي فلانج دار و مهره هاي اشپيل خور (مهره چاکدار)  مهره هاي شش گوش مورد استفاده در دماها و فشار هاي بالا از نوع مخصوص  استفاده ميشود،  براي دماها و با فشار ملايم از مهره ها ي ASTM A194 از درجه 2 استفاده ميشود. مهرهاي كوئنچ شده براي استفاده در حالت هاي دما و فشار بالا مناسب بوده و از مهره ها با استاندارد ASTM 194 از درجه 2 استفاده مي شود. در حالت دما و فشار خيلي بالا از مهره هاي موليبدين – کربني عمليات حرارتي شده  و يا مهره هاي موليبدين - کرم با استاندارد ASTM 194 از درجه 4 تا 7 استفاده ميشود.

 

   مهره هاي شش گوش در واحد کشور هاي انگلستان/ آمريکا از لحاظ ابعادي گسترده تر از مهره هاي شش گوش در واحد متريک ميباشند ولي انواع مختلف مهره هاي شش گوش در واحد متريک  خيلي بيشتر بوده و در اشکال مختلف موجود ميباشد که شامل  مهره هاي پشت گير(مهره باريک) ، مهره قفل کن با اينسرت نايلوني ،مهره هاي فلانج دار و مهره هاي اشپيل خور (مهره چاکدار) ، مهره هاي کاسه نمدي و مهره هاي واشر دار  ميباشد.

 

 

پيچ هاي معمول مورد استفاده ، سر پيچ هاي ماشيني و اشکال مختلف رزوه ها

 

پيچ هاي شش گوش ، معمولترين پيچ هاي مورد استفاده ميباشند. اين پيچ ها بطور خيلي مختصر با پيچ هاي مهره دار شش گوش در قسمت پيچ هاي مهره دار در همين مقاله مقايسه شده اند. پيچ هاي ماشيني داراي شکل سر هاي پايه و استاندارد شده مختلف و متنوعي ميباشند. علاوه براين براي سر هاي مختلف پيچ ها (نظير چهار سو ،شکاف دار، سر ستاره و غيره ) سيستم هاي محرک متفاوتي نيز بکار گرفته ميشود. به استثناي پيچهاي با سر نوع چاکدار، پيچ هاي با سر شيار دار متقاطع يا چهار سو و پيچ هاي آلن براي بقيه انواع سر ها ، سيستم محرک استانداردي وجود ندارد.  بنابراين قبل از بکار بستن يک پيچ يا سيستم محرک بهتر است بهترين نوع پيچ موجود انتخاب شود. به استثناي پيچ هاي شش گوش، تمامي پيچ هاي ماشيني وقتي از بالا به آن نگاه ميشود به شکل مدور ديده مي شود.

 

سر اتصالي : اين نوع طرح سر پيچ ها تنها در سطوحي قابل استفاده هستند که داراي سطح تکيه گاهي تخت باشند. در ظاهر سر ها شبيه سر عدسي شکل ميباشند ولي از آنها عريضتر و کوتاهتر هستند.به خاطر ارتفاع کم سر،پيچ هاي با سر اتصالي تنها با محرک هاي چاکدار بکار ميروند.

 

سر استوانه اي : اين نوع طرح سر بيشتر در پيچ هاي متريک اروپايي عموميت دارد  اين نوع سر مشابه سر عدسي شکل با ارتفاع بلندتر ميباشد با اين تفاوت که سطح بالايي آن شياردار ميباشد.

 

سر عدسي شکل: سر عدسي شکل را ميتوان براحتي از طريق کناره هاي نسبتا بلند و سطح بالاي گرد و مدور آن تشخيص داد.

 

سر خزينه دار تخت : دو نوع طرح  براي اين نوع سر ها وجود دارد: يکي سر با زاويه سر تقريبا 82 درجه که معمولتر است و ديگري سر  با زاويه سر تقريبا 100 درجه که منحصرا در کارهاي ظريف به کار ميروند. در صورت مستقر ساختن صحيح اين نوع پيچ در جاي خود سطح سر اين پيچ با سطح اطراف خود هم سطح ميشود. سر خزينه دارتخت اصلاحي سري با ابعاد يک سايز بزرگتر و يا سري با ابعاد دو سايز کوچکتر از اندازه معمول سرخزينه دار تخت ميباشد سر هاي اصلاحي را ميتوان با محرکهاي با مقطع شياردار بکار بست.

 

سر شش گوش : اين نوع سرها را ميتوان از طريق شش سطح کناري تخت آنها ،سطح تکيه گاهي تختشان و همچنين سطح تخت قسمت بالايي آنها شناسايي کرد. براي باز و بسته کردن اين نوع سر ها ازآچار فرانسه يا محرک هاي چاکدار استفاده ميشود.

 

شش گوش واشردار : اين نوع سر نوع تصحيح شده سر شش گوش ميباشدکه داراي ترکيبي از سطح تکيه گاهي گرد و تخت ميباشد. براي باز و بسته کردن اين نوع سر ها نيز از اچار فرانسه يا محرک هاي چاکدار استفاده ميشود.

 

سر خزينه دار بيضوي شکل : سطح سر اين نوع سر پيچ ها مدور و گرد بوده و زاويه سرشان نيز تقريبا برابر 82 درجه ميباشد.سر خزينه دار بيضوي  شکل اصلاحي سري با ابعاد يک سايز بزرگتر يا سري با ابعاد دو سايز کوچکتر از ابعاد معمول سر خزينه دار بيضوي شکل ميباشد. سرهاي اصلاحي را تنها ميتوان با محرک هاي با مقطع چاکدار بکار بست.

 

سر پهن : سطح بالايي يک پيچ سر پهن در صورتي که از نوع چاکدار باشد تخت ميباشد ولي در صورتي که سطح بالاي آن داراي مقطع شيار دار باشد گرد و مدور است . پيچ هاي با سرپهن معمولا  به پيچ هاي با سرگرد مدور ترجيح داده ميشوند.

 

پيچ سرگرد: اين نوع سر از نوع سر پيچ ماشيني شبه بيضي شکل ميباشد.زاويه سر اين نوع سر، چند درجه با سر پهن تفاوت دارد که باعث ايجاد چاک يا شياري با عمق تقريبا يکنواخت در سطح مقطع سر پيچ شده و برآمدگي کمتري نسبت به سطح تکيه گاهي را ايجاد مينمايد.

 

سر تقويتي : سر تقويتي دومين نوع سر پيچ از لحاظ عريض بودن بعد از سرهاي نوع اتصالي ميباشد. اين نوع سر کم ارتفاع و مدور بوده و مابين سطح تکيه گاهي آن و شيار موجود در سر فاصله کمي وجود دارد. ازاينرو نيز بواسطه اين نوع طراحي ، سري ضعيف بوده و ميبايست تنها در گشتاورهاي محرک کم  بکار گرفته شود.

 

براي پيچ هاي ماشيني ميتوان از مهره ها نيز استفاده کرد، اگر چه استفاده از مهره در پيچ ها آنها را تبديل به پيچ مهره دار ميکند براي اين پيچها از مهره هاي شش گوش و همچنين مهره هاي چهار گوش استفاده ميشود که مهره هاي شش گوش براي پيچهاي با اندازه کوچک نيز بکار برده ميشود. ابعاد متريک براي طول پيچ هاي ماشيني بر مبناي  کوچکترين طول پيچ ميباشد که برابر با 3 برابر اندازه قطر آن بوده و شامل بخش رزوه نشده قسمت پايين سر پيچ نيزميشود.براي مينيمم مقدار طول ، اين بخش رزوه نشده تقريبا برابر 20 درصد قطر پيچ ميباشد. براي طولهاي با محدوده متوسط (بيشر از 30 ميلي متر براي 2 و 2.5  و بيشتر از 50 ميليمتر براي ديگر انواع پيچ هاي متريک)   طول قسمت رزوه نشده تقريبا برابر 3/1  اندازه قطر پيچ ميباشد. براي پيچ هايي با طول زياد ، طول قسمت رزوه شده  براي پيچ هاي  متريک 2 و 2.5،  مينيمم برابر 25 ميلي متر و براي پيچهاي با قطرهاي بزرگتر 30 ميلي متر خواهد بود.

 

 

 

پيچ هاي خودکار و پيچهاي برشي رزوه :

 براي سالهاي متمادي پيچ خودکار نوع A يکي از پر استفاده ترين  پيچ هاي خود کار بود. رزوه اين نوع پيچ ها خيلي درشت مي باشد، امروزه اين نوع پيچ ها ي خودکار زياد مورد توجه نبوده و توصيه نميشوند.رزوه هاي نوع  AB  از اين پيچها جايگزين نوع A شده اند. و ابعاد آن نيز مطابق با استاندارد هاي نوع DIN 7940

 و ISO 1478   نوعST رزوه هاي پيچهاي خودكار مي باشد.

 پيچ هاي خودكار نوع AB را ميتوان براي اغلب کاربرد ها بکار بست، و براي اينکار ابعاد سوراخ مرکزي را ميبايست مطابق اندازه هاي ياد شده در جداول پيچهاي خودکار ايجاد کرد، پيچهاي خودکار با رزوه هاي از نوع B  در ورق هاي فلزي ، آلياژ هاي غيره آهني تخته هاي چند لايه و پلاستيک ها بکار بسته ميشوند.

 اين نوع پيچ ها همان پيچ هاي نوع   AB با انتهاي تخت ميباشند که  نوع متريک آنها با استاندارد DIN  7940 و ISO 1478 مشخص مي شود.پيچ هاي خودکار نوع BT که به نام  پيچ هاي خودکار نوع 25 معروفند ، داراي رزوه و نوک مته شکل پيچ هاي نوع B مي باشندبا اين تفاوت که اين پيچ ها داراي شياربرشي برروي نوک خود نيز ميباشند. اين نوع پيچ ها بيشتر در پلاستيک ها بکار ميرود.

 

پيچ هاي واشر دار

 

پيچ هاي واشر دار پيچ هايي هستند که داراي واشر متصل به خود ميباشند. از آنجاييکه اغلب پيچ ها از نوع شيار دار يا چهار سو تخت و در اندازه هاي قطر اسمي از شماره 2 تا 2/1 ميباشند ، سر اين نوع پيچ ها نيز ميتواند از نوع مدور ، تخت ، استوانه اي ، عدسي شکل، تقويتي ، اتصالي  ، شش گوش يا شش گوش واشر دار باشند. نوع رزوه هاي اين پيچ ها نيز به مانند رزوه هاي پيچ هاي ماشيني ميباشند. پيچ هاي با واشر قفل کن داراي دندانه هاي داخلي و خارجي ، واشر هاي مربعي ، مارپيچي ، مخروطي و صفحه تخت ، از انواع پيچ هاي واشر دارميباشند.انواع جديدي  براي اين پيچ ها بوجود آمده اند که تولييد کنندگان آنها با توجه به برخي کاربرد هاي بخصوص آنها را طراحي و توليد نموده اند. معمولا پيچ هاي واشر دار در قطر هاي مابين 047/0 تا 2/1  و قطر هاي متريک از 1 تا 12 موجود ميباشد . محدوده طولي آنها نيز از 8/1 تا  3 اينچ و در واحد متريک از 3 تا 75 ميلي متر ميباشد.

 

 

 

پيچ هاي آلن

 

 پيچ هاي آلن براي کارهايي طراحي شده اند که در آنها فضاي کافي براي بکار بردن انواع ديگر پيچ ها موجود نمي باشد. بعلت استوانه اي بودن شکل سر پيچ و همچنين اچار خور بودن قسمت داخلي سر پيچ ميتوان آنها را بجاي پيچ هايي که به خاطر آچارخور بودن قسمت خارجي سر پيچ بکار گرفتنشان غير ممکن است، بکار برد. در طراحي اوليه در محدوده ابعادي مختلف هيچ گونه رابطه مشخصي مابين قطر اسمي ميله پيچ ، قطر سر پيچ و اندازه حفره موجود در سر پيچ وجود نداشت. در سال 1960 سازمان استاندارد ها روابط مشخصي را در محدوده ابعادي مختلف منتشر ساخت . پيچهايي که با استفاده از اين استاندارد ها توليد ميگردند به عنوان پيچهاي الن سري "1960" معروف ميباشند. طراحي هاي قديمي پيچ هاي آلن که در سال 1936 بوجود آمدند زياد توليد نشدند. نامگذاري پيچ هاي سري 1936 و 1960 گاها باعث ايجاد اشتباهاتي ميشد. زيرا که نام اين سري ها که با اعداد بيان ميشوند در برخي از مواقع با نام مواد بکار گرفته شده در پيچ ها که آنها نيز با اعداد نام گذاري ميشوند اشتباه گرفته ميشد.در حاليکه اين نامگذاري ها تنها مربوط به تاريخ پذيرش اين نوع طراحيها بعنوان استانداردي براي اين پيچها بوده و در رابطه با خواص مکانيکي پيچها چيزي را بيان نمي کنند.

 استاندارد ISO 898 از سري استاندارد هاي سازمان بين المللي استاندارد سازي شامل دسته بندي ويژگيهاي مربوط  به پيچ هاي آلن ميباشد كه از اين نظر مشابه استاندارد  SAE J429  از سري استاندارد هاي جامعه مهندسين خودرو ميباشد.

دسته بندي اين ويژگي ها از لحاظ تفاوت در جنس و مواد و اختلاف در ميزان استحکام پيچها انجام شده است .براي پيچ هاي آلن دو دسته 10.9 و 12.9 بيشتر مشابه هم ميباشند. اعداد بکار رفته در نامگذار ي دسته بندي ها  ويژگي هاي اين پيچها بيانگر استحکام کشش نهايي اسمي و درصد استحکام تسليم اسمي پيچ مربوطه ميباشد.بطور مثال يک بست به دسته 10.9 داراي استحکام نهايي اسمي 1000 مگا پاسکال و درصد استحکام تسليم برابر 90 درصد ميباشد. با توجه به استحکام دسته 10.9 ميبايست جنس ماده مورد استفاده دربست از فولادهاي کربني غير آلياژي باشد.

 استاندارد ASTM A574M از سري استاندارد هاي کشور آمريکا ميباشد که براي پيچ هاي آلن بکار ميرود ،اين استاندارد يک سطح استحکامي مشخصي را براي تمامي پيچ هاي آلن بکار ميبرد که اين سطح استحکام مشابه با  استحکام مربوط به دسته 12.9  از استاندارد هاي ISO بوده  و براي پيچ هاي آلن با واحد اينچ نيز بکارگرفته ميشود. همانطور که گفته شد ، استاندارد کشور آمريکا تنها يک سطح استحکام را براي تمامي پيچ ها آلن مشخص ميسازد. از آنجاييکه پيچ هاي آلن ساخته شده در دنيا از استانداردهاي متعددي پيروي ميکنند بيشتر آنها از استاندارد ASTM A574M  تبعيت نمي نمايند. بنابراين پيچهاي آلن متريک ممکن است مشابه هم به نظر برسند ولي احتمالا از دسته 8.8  ،10.9 A ويا 12.9 باشند. استاندارد مريوط به کشور امريکا تمامي پيچ هاي آلن را به سمت استاندارد ASTM A574M سوق ميدهد که مشابه با استاندارد ISO دسته 12.9 ميباشد(داراي استحکام کشش نهايي برابر 1220 مگا پاسکال)

 

پيچ هاي تنظيم آلن داراي سطح تکيه گاهي کمتري نسبت به پيچ هاي شش گوش با قطر اسمي يکسان ميباشند و در هنگام  استفاده از پيچهاي تنظيم آلن در حالتيکه پيچمهره دار تحت تنش کششي قرار گرفته باشد ميبايست از واشر سختکاري شده و سنگ زده شده استفاده کرد. در غير اين صورت احتمال اين وجود دارد که سرپيچ داخل واشرفرو رفته و باعث  آزاد شدن تنشهاي داخلي درون پيچ ميشود.

 

پيچ آلن شش گوش سر کوتاه :  اين پيچ ها معمولا در قطعاتي که بعلت نازک بودن بيش از حد نمي توان پيچهاي آلن استاندارد را بکار برد و همچنين در کارهاي با لقي محدود مورد  استفاده قرار ميگيرند.

 

پيچ هاي آلن با سر شولدري: پيچ هاي شولدري داراي يک قسمت برش خورده مابين رزوه و قسمت شولدر بوده و باعث ايجاد يک انطباق بسته ميشود. اين پيچ ها در اغلب قالب هاي سنبه و ماتريس ها مثلا جهت نگهداري ورق ها  در محل خود بکار گرفته ميشوند. همچنين ميتوان از اين پيچها به عنوان يک راهنما در سوراخکاري و فرايندهاي شکل دهي استفاده کرد.ديگر کاربرد هاي اين پيچها عبارتند از استفاده به عنوان پين هاي تکيه گاهي در بازوهاي نوساني ، اتصالات و اهرمها ،  استفاده به عنوان محور در غلطکهاي بادامکي و ديگر قطعات چرخان ، پاشنه هاي گردان و پيچ هاي دوسر دنده .اين پيچ ها به خاطراستفاده شان در ورقگير ها و فنرهاي سنبه و ماتريسها پيچهاي مهره دار ورقگير نيز ناميده ميشوند.

 

پيچ هاي آلن سر تخت و سر پهن: اين پيچها در اتصالات نچندان بحراني نظير محافظ هاي ماشينکاري، لوله ها، در پوشها و غيره مورد استفاده قرار ميگيرند. استفاده از اين پيچها براي مواردي که در آنها استحکام بالا مورد نياز بوده و بايستي در آنها پيچ هاي آلن معمولي استفاده شود، توصيه نمگردد.

 

نوک پيچ هاي تنظيم: اين نوکها در هر دو نوع پيچ تنظيم آلن و چهار گوش معمول ميباشد.

 

کلاهک دار آجدار: اين نوع پيچها براي بکار گيري دايمي در محل هاي قابل دسترس بر روي چرخ دنده ها ،بوشنها ، پوليها، دستگيره ها ويا شفتها طراحي شده اند. اين پيچ ها در برابر شل شدگي حتي در برابر ارتعاشات شديد نيز مقاوم ميباشند.

 

کلاهدار ساده: اين پيچها در شفتهايي از جنش روي، آلياژهاي ريختگري حديده اي و ديگر مواد نرم که اعمال گشتاورهاي  سفت کردن بالا در آنها نشدني است بکار گرفته ميشوند.

 

پيچ هاي آلن تخت : در قطعاتي که ميبايست به كرات تعويض شوند بکار گرفته ميشوند. پيچهاي آلن تخت باعث  ايجاد آسيب ديدگي کمي بر روي سطح قطعه اي که بر روي آن قرار ميگيرند ميشوند. اين پيچها را ميتوان بر روي شفت هاي سخت کاري شده و همچنين به عنوان پيچهاي تنظيم بکار برد. استفاده از اين نوع پيچها بر روي ديواره هاي با ضخامت کم و توپيهاي نرم ترجيح داده ميشود.

 

پيچ هاي آلن بيضوي شکل : همانند پيچهاي آلن نوک تخت ، پيچ هاي آلن بيضوي شکل براي کارهايي که نياز به تنظيم هاي متعدد بدون ايجاد تغيير شکل بر روي قطعه باشد مورد استفاده قرار ميگشرند. همچنين از اين پيچها در سطوح گوشه دار نيز استفاده ميشود.

 

پيچ هاي آلن مخروطي : براي اتصال دايم قطعات مورد استفاده قرار ميگيرند. قابليت نفوذ بالاي اين پيچها در داخل قطعه کار ، قدرت محور و نگهدارندگي بالايي را بدست ميدهند. اين پيچها در پاشنه هاي  گردان و براي کارهاي تنظيمي ظريف بکار ميروند.

 

پيچ هاي زبانه دار / نيمه زمانه دار : براي اتصال دايم يک قطعهبه قطعه  ديگر از اين پيچها استفاده ميشود. اغلب بجاي ميخهاي بي سر از اين پيچ ها استفاده ميگردد.کارکردهاي خوبي دربرابر قطعات سختکاري شده يا لوله هاي توخالي دارند.

 

مهره هاي ضامن و مهره هاي سريع:

 

اين مهره بسته هاي رزوه دار را بصورت داخلي سفت و محکم دربر ميگيرند که اين امر نيز خود داراي مزاياي زيادي در عمليات مونتاژ کاري ميباشد. از آنجاييکه اين مهره ها از نوع مهره هاي آزاد و متحرک (شناور) ميباشند ، نياز به سوراخکاري در فيکسر جهت نصب بر روي آن نميباشند سيستم هم محوري آزاد اين مهره ها نيازي به ابزارهاي بخصوص ، مهارتهاي خاص و ديگر تجهيزات ويژه ندارد. مهره هاي ضامن ، مهره هاي مربعي رزوه داري ميباشند که بر روي گيره ضامن سوار ميشوند در حاليکه مهره هاي سريع باعث ايجاد سوراخي ميشوند که ميتوان در انها مهره هاي قلاويز کاري شده يا پيچهاي واشردار را بکار بست.

 

 

 

پيچ هاي دو سر دنده ( استاد بولت ):

 

سه نوع شکل متفاوت از پيچ هاي دو سر دنده ( استاد بولت ) که بطور وسيعي مورد استفاده قرار ميگيرند وجود دارد.  معمول ترين نوع اين پيچ ها ، پيچ دو سر دنده پيوسته (Continuous thread Stud) ميباشند ،که خود بر دو دسته تقسيم ميشوند :  پيچ هاي استاد بولت نوع 1 از دو انتها خود  اندازه گيري شده و دندانه هاي آن از نوع   UNRC-2A   ميباشند. پيچ استاد بولت پيوسته نوع 2 از ابتداي دندانه يک طرف سر تا ابتداي دندانه سر ديگر پيچ  اندازا گيري شده و نوک آنها نيز تخت و پخ زده شده است. پيچ هاي استاد بولت پيوسته نوع 2 با توجه به استاندارد   ANSI B16.5    توليد شده اند و دندانه هاي آنها نيز در حاليکه ابعاد آنها از يک اينچ کمتر باشد ازنوع UNRC-2A و در صورتيكه بيشتر از يك اينچ باشد از نوع   8UNR-2A خواهد بود ( اين حالت در کارهاي با دماها / فشارهاي بالا رخ ميدهد).

 پيچ هاي دو سر دنده ( استاد بولت ) با انتهاي قلاويز کاري شده(Tap-end stud)داراي رزوه هاي متفاوتي در هر يک از دو سر خود ميباشند و قسمت بدون رزوه اين پيچ ها در وسط اينها قرار دارد. قسمت رزوه دار کوتاهتر  اين پيچها داراي رزوه ها از دسته  NC5  با انطباق تداخلي و يا از نوع رزوه هايي از دسته  UNRC-3A ميباشد.    سر پيچ هاي دو سر دنده ( استاد بولت ) پخ زده شده بوده و بگونه اي طراحي شده که بتواند به داخل يک سوراخ رزوه كاري شده رزوه شوند    انتهاي ديگر اين پيچها ( داراي رزوه بيشتر ) داراي رزوه هايي از نوعUNRC-2A بوده و سر آنها نيز پخ زده شده و يا گرد شده ميباشدو در اين قسمت مهره ها را بکار ميبرند. طول اسمي اين پيچ ها به طول کلي آنها اطلاق ميشود.پيچ هاي دو سر دنده ( استاد بولت ) با انتهاي قلاويز کاري شده نوع 1 داراي قسمت رزوه کاري نشده ميباشد.  پيچهاي دو سردنده با انتهاي قلاويزكاري شده نوع2 ممكن است داراي قسمت هاي رزوه كاري نشده باشند(رزوه ها از نوع نورد شده ) و يا اينکه کاملا  بدنه  انها رزوه کاري شده باشد  (رزوه ها از نوع  برشي ).بدنه اين پيچها داراي مينيمم قطر گام ا ز دسته 2A بوده و  يا داراي ماكزيمم قطر پايه رزوه اي كه مهره خور ميباشد ، خواهد بود.

  پيچ هاي دو سر دنده ( استاد بولت ) با انتهاي قلاويز کاري شده نوع 3 داراي تلرانس بدنه اي برابر قطربزرگ رزوه ها از دسته2A  ميباشند و پيچ هاي دو سردنده با انتهاي قلاويز کاري شده نوع 4 داراي بدنه اي  فرز کاري شده با تلرانس بخصوص که مشتري سفارش مي دهد ميباشند. 

 پيچ هاي دو سر دنده ( استاد بولت ) دوبلDouble-end stud:اين پيچ ها به گونه اي طراحي شده اند که بتوان در هر دو سر آنها مهره ها را بکار بست . بدنه در اين

پيچ ها دو قسمت با طول مساوي را که داراي رزوه هايي از دسته 2A  ميباشند را از هم جدا کرد . نوک اين پيچ ها پخ زده شده و يا گرد شده ميباشند. طول اين پيچ ها به طولکلي آنها اطلاق ميشود.

منبع : پیشگامان پیچ پارس | تولید کننده پیچ و مهره

پيچ ها، مهره ها، واشر ها

پيچ هاي مهره دار:

پيچ هاي مهره دار مورد استفاده در صنايع هوايي از جنس هاي فولادهاي آليا‍‍ژي، فولادهاي ضد زنگ يا مقاوم در برابر خوردگي، آلياژهاي آلومينيوم و تيتيانيوم بوده و در جاهايي به كار مي روند كه به استحكام بالايي نياز باشد و در مواردي كه به استحكام بالايي نياز نباشد بجاي پيچ هاي مهره دار مي توان پيج ها را جايگزين ساخت.
پيچ هاي مهره دار به كار گرفته در صنايع هوايي ، همواره داراي علامتي بر روي سر خود مي باشند، در صورتيكه هيچ علامتي بروي سر پيچ هاي مهره دار مشاهده نشود، احتمالا اين پيچ هاي مهره دار از نوع تجاري مي باشند.اين علائم ياد شده بسته به توليد كننده آنها متفاوت مي باشد. در شكل زير مي توانيد نمونه هايي از سرهاي پيچ هاي مهره دار با علائم مختلف را مشاهده نماييد.


پيچ هاي مهره دار NAS داراي استحكام تسليم بالايي بوده و با سر فنجاني شكل خود مشخص مي شوند. پيچ هاي مهره دار با تلرانس بسته، با دقت بيشتري نسبت به پيچ هاي مهره دار همه كاره ، ماشينكاري شده و در مواردي به كار مي روند كه نياز به انطباق خيلي سفتي باشد. پيچ هاي مهره دار با تلرانس ميتوانند از هر دو نوع استاندارد AN يا NAS بوده و معمولا داراي سري با علامتي مثلثي شكل برجسته يا تورفته مي باشند.
پيچ هاي مهره دار با استاندارد به كار رفته شده در ساختمان هواپيماها، پيچ هايي با استاندارد AN3 تا AN20 مي باشند. طول پيچ بايستي به انداره اي باشد كه اطمينان حاصل شود بيشتر از يك رزوه در سوراخ پيچ قرار نخواهد گرفت. اين طول، طول گير(grip length) پيچ مهره دار نام داشته و از بخش غير رزوه سر پيچ تا ابتداي قسمت رزوه شده اندازه گرفته مي شود. طول گير بايستي كمي بزرگتر از ضخامت ماده اي كه بايستي پيچ را در آن بكاربست باشد.
مهره ها:
مهره هاي هواپيما ها معمولا داراي علائم معرفي نمي باشند ولي داراي جنسي مشابه با پيچ هاي مهره دار هستند. بخاطر گستره زياد ارتعاشات ايجاد شده در اسكلت هواپيما و موتورشان، مهره ها مي بايست قدري شبيه وسايل قفل كننده باشند تا بتوانند آنها را در جاي خود نگه دارند. از روش هاي معمول براي ايجاد حالت قفل كنندگي استفاده از پين هاي برشي در مهره هاي چاكدار، استفاده از اينسرت هاي فيبري، واشرهاي قفل كن و سيم هاي ايمن مي باشند. مهره هاي چاكدار (با استاندارد AN 310) همراه با پيچ هايي بكار مي روند كه تحت بارهاي كششي قرار مي گيرند. مهره هاي برشي ريختگي چاكدار ( با استاندارد AN 320) تنها براي مواردي كه تنها تنش هاي برشي قرار مي گيرند بكار مي روند. مهره هاي ساده (با استاندارد AN 315, AN 335) نيازمند يك وسيله قفل كنندگي مانند مهره پشت گير ( استاندار AN 316) يا سيم ايمن در اين حالت دارند.
اين وسايل مي توانند در برابر بارگذاري هاي كششي بالا ايستادگي كنند. مهره هاي شش گوش سبك ( با استاندارد AN 340, AN 345) نيز به وسايل قفل كننده به هنگام كاربردشان نياز دارند و تنها براي كارهاي غيرساختاري بكار مي روند.

واشرها
واشرهاي معمول مورد استفاده در صنايع هوافضا با استاندارد AN 960, AN 970 مشخص مي شوند. هدف اصلي يك واشر تخت از بكارگيري آن در نصبيات هواپيماها، ايجاد يك حالت شيم مانند به هنگام مورد نياز است. در اين حالت واشر به صورت يك سطح تكيه گاهي عمل كرده و وضعيت مهره هاي چاكدار را نسبت به سوراخ مته كاري شده جهت بكار بستن مهره تنظيم مي نمايد. به هنگام بكار بستن واشرهاي قفل كن، به منظور جلوگيري از آسيب ديدن سطح فلز مي بايست از واشرهاي ساده استفاده كرد. واشرهاي با استاندارد AN 960 از واشرهاي معمول مورد استفاده مي باشند. اين واشرها در ضخامت هاي معمول و ضخامت هاي نازك (حدود نصف ضخامت واشرهاي با ضخامت معمول) ساخته مي شوند. اعداد بكار رفته در استاندارد AN 960 نشان دهنده اندازه پيچ براي كارهايي است كه مورد استفاده قرار مي گيرند.
بطور مثال واشر با استاندارد AN 960-616 ، با پيچ مهره دار 3/8” بكار مي رود. در صورتيكه حرف L بعد از اعداد آورده شود، از يك واشر نازك يا سبك استفاده مي شود. واشر با استاندارد AN 960C ، واشري از جنس فولاد زنگ نزن مي باشد. واشر با استاندارد AN 970 داراي ناحيه تخت بزرگتري بوده و معمولا در كارهاي چوبي براي محافظت از سطح بكار گرفته مي شود. واشرهاي قفل كن AN 936) و AN 935) تنها در مواردي بكار گرفته مي شوند كه استفاده از مهره هاي چاكدار ريختگي در آن كار مناسب نباشد.

پيچ ها
پيچ ها اغلب در ساختمان هواپيماها بكار گرفته نمي شوند زيرا كه داراي جنسي با استحكام پايين بوده، انطباق رزوه لقي داشته و داراي طول گير تعريف شده مشخصي نمي باشند (پيچ ها در تمام طول خود رزوه مي شوند) . با اين وجود پيچ هاي آلن ماشيني با استاندارد NAS 608 و NAS609 كه داراي استحكام كششي بالايي مي باشند را مي توان در ساختمان هواپيماها بكار بست.

منبع : پیشگامان پیچ پارس | تولید کننده پیچ و مهره