بازرسي چشمي پيچ ها و مهره ها عيوب قابل تشخيص در اين روش:

قسمت اول: بازرسي چشمي پيچ ها

از آنجايي كه بازرسي ظاهري، ميتواند موجب كاهش ساير هزينه هاي بازرسي نظير آزمون هاي مخرب و غير مخرب شود، بنابر اين از اهميت خاصي برخوردار است. هرگاه مطابق استاندارد، پيچ يا مهره اي به دليل وجود عيوب ظاهري مردود اعلام شود، ديگر نيازي به تست هاي بعدي نمي با شد و از طرفي، تنها بازرسي ظاهري براي تاييد پيچ و مهره كفايت نمي كند. نكته قابل توجه اينكه، ابعاد و نوع برخي از عيوب ظاهري به صورت شفاف در استاندارد ها مشخص شده اند و تجربه ومهارت بازرس در اين هنگام بسيار ضروري است،
در ضمن انجام تست هاي مخرب در اين موارد مي تواند كارساز باشد.
همواره تعداد نمونه هاي ارسالي براي تست هاي غير مخرب مانند بازرسي چشمي، بيشتر از نمونه هاي تست مخرب است و از اين تعداد ، نمونه هاي مشكوك براي انجام ازمون هاي مكانيكي جدا، و تست مي شوند. 
عيوبي كه در بازرسي چشمي پيچ ها قابل تشخيص است به شرح زير مي با شد:

1-ترك ها

2-شكاف ها
3-درزه ها و رگه ها
4-حفره ها
5-چين خوردگي يا پليسه
6-نشان ابزار
7-آسيب ديدگي ها

1-1ترك هاي آبد هي

اينگونه ترك ها ممكن ا ست در حين عمليا ت سخت كاري(به دليل تنش هاي اضافي حرارتي) يا ناشي از تغيير شكل ناگهاني به وجود مي ايند. ترك هاي سرد معمولا به صورت نا منظم و با خط سيري متغير روي تمامي سطح پيچ و مهره ظاهر مي شوند.
در صورت مشاهده چنين ترك هايي با هر عمق و طولي در هر كجاي محصول، نمونه مردود اعلام ميشود اما موجب مردود شدن كل محصول نمي گردد.
1-2ترك هاي پرس گرم
ترك هاي پرس گرم، ممكن است در حين عمليات برش مواد اوليه و يا كله زني(گيوتين)ايجاد شوند. محل پيدايش آن، روي گل پيچ و در مورد پيچ هاي با گل حفره دار، در پيرامون گل است. اگر طول اين نوع ترك ، كمتر از قطر اسمي پيچ و عمق يا عرض آن كمتر از 04/0 قطر اسمي پيچ باشد، نمونه مورد پذيزش قرار مي گيرد.
2-1شكاف هاي پرس گرم 
شكاف هاي چكش كاري ممكن است در حين عمليات پرس گرم اتفاق بيفتد. محل پيدايش انها در كنار يا گوشه هاي گل پيچ، و در مورد پيچ هاي سرگرد و فلنجي، در محيط انها است.
شكاف هايي كه در حد فاصل دو كناره متقابل گل قرار دارند، به شرطي قابل پذيش خواهند بود كه موجب كاهش اندازه عرض گوشه اي گل پيچ (كمتر از حد استاندارد) نشوند.
عرض شكاف هايي كه روي پيچ هاي با گل حفره دار ظاهر مي شوند، نبايد بيشتر از 06/0 قطر اسمي پيچ بوده و يا عمق شكاف قسمت زيرين حفره كشيده شده باشد.
تعداد شكاف هايي كه روي پيچ هاي سر گرد يا فلنجي پديدار مي شون، اگر دو عدد يا بيشتر باشند، نبايد عرضي بيشتر از04/0 قطر گل يا فلنج پيچ داشته باشند (هر يك ا زانها ميتواند فقط غرضي تا08/0 قطر گل داشته باشند) و اگر تنها يك شكاف موجود باشد نبايد عرضي بيش از 08/0 قطر گل يا فلنج پيچ داشته باشند.
2-2 شكاف هاي برشي يا زاويه دار
شكاف برشي، ممكن است در طول عمليات پرس گرم رخ دهند. اين نوع عيب در پيچ هاي قارچي و فلنجي، اغلب در قسمت محيطي پديد امده و با محور پيچ، زاويه اي حدود 45 درجه مي سازد.
شكاف زاويه دار ممكن است در پهلوي گل پيچ هاي سر شش گوش ظاهر شود. شكاف هاي زاويه داري كه كناره هاي گل پيچ به قسمت ماشين خورده ي گل (تاج) و يا سطح تحمل كننده بار در زير گل راه پيدا كرده باشند، موجب مردود شدن نمونه خواهد شد. 
شكاف هايي كه در مرز مشترك دو وجه گل قرار دارند، به شرطي قابل قبول هستند كه موجب كاهش اندازه عرض گوشه اي گل پيچ (كمتر از حد استاندارد) نشود. 
3- درزها و رگه هاي مواد اوليه
درز يا روي هم افتادگي، ناپيوستگي باريكي است كه عموما خط راست يا با انحناي ملايمي در راستاي محور طول پيچ بر سطح رزوه، ساق و يا گل پيچ مشاهده مي شود. عمق مجاز در مورد درزها و رگه هاي مشاهده شده حداكثر 03/0 قطر اسمي پيچ بوده و در صورت امتداد رگه ها به گل پيچ، معيار پذيرش مانند شكاف هاي پرس گرم مي باشد.
4-حفره ها
حفره، گودي كوچك يا كندگي كوچك روي سطح پيچ است كه به واسطه عدم پر شدن فلز در حين پرس گرم و يا پرس القايي، ايجاد مي شود.
حفره ها در اثر براده ها و لبه هاي زائد يا اكسيد ناشي از زنگ زدگي موجود در مواد اوليه، روي محصول شكل گرفته و در حين عمليات توليد، نيز از بين نمي روند.
عمق حفره ها بايد كمتر از 02/0قطر اسمي پيچ و حد اكثر 25/ ميلي متر باشد، مجموع مساحت حفره هاي موجود در سطح تحمل كننده (زير گل) نبايد بيشتر از 10/0 مجموع كل حفره ها باشد.
5-چين خوردگي يا پليسه 
چين خوردگي، روي هم افتادن يا تا خوردگي فلز است كه بر سطح پيچ و مهره و در حين پرس گرم اتفاق مي افتد.
در صورت ناهمگوني در كيفيت وحجم ماده اوليه به هنگام فورج يك مرحله اي در فلز، جابجايي رخ مي دهد كه باعث تا خوردگي يا چين خوردگي در پيچ و مهره ها مي شود. اگ اين عيب در سطوح تماس پيچ يا زير سطح تحمل كننده بار (مماس با قطعه) وجود داشته باشد، موجب مردود شدن نمونه خواهد شد ولي اگر روي گل باشد بلامانع است.
6-نشان ابزار 
نشان ابزار شيارهاي كم عمقي هستند كه به صورت طولي يا محيطي وجود دارند. اين عيوب به علت جابجايي ابزار توليد بر سطح محصول پديد مي ايند.
نشان ابزارهايي كه بر ساق و گوشه ها يا سطح تحمل كننده بار قرار دارند و ميزان زبري سطح انها بيش از 2/3 ميكرومتر باشد، مردود است.
7-آسيب ديدگي ها
هر گونه ناهمگوني روي سطح پيچ و مهره مانند لب پريدگي ها، چاكدار بودن، خراشيدگي و كندگي جزو اسيب ديدگي ها به حساب مي ايند. اين نوع عيوب بر اثر عوامل خارجي بعد از توليد مانند بارگيري و حمل و نقل ايجاد مي شوند. عيب مذكور موجب مردود شدن محموله نمي شود، مگر اينكه كاربري و استفاده از انها را دچار اختلال كند.
كليه عيوب ياد شده بايد قبل از هر نوع پوشش دهي بر طرف شوند، چرا كه بعد از پوشش دهي، تشخيص عيوب بسيار دشوار و يا غير ممكن خواهد بود. بنابر اين بهتر است بازرسي چشمي قبل از پوشش دهي انجام شود.

منبع: كتاب بازرسي پيچ و مهره

منبع : پیشگامان پیچ پارس | تولید کننده پیچ و مهره

از آنجايي كه بازرسي ظاهري، ميتواند موجب كاهش ساير هزينه هاي بازرسي نظير آزمون هاي مخرب و غير مخرب شود، بنابر اين از اهميت خاصي برخوردار است. هرگاه مطابق استاندارد، پيچ يا مهره اي به دليل وجود عيوب ظاهري مردود اعلام شود، ديگر نيازي به تست هاي بعدي نيست و از طرفي، تنها بازرسي ظاهري(Visually) براي تاييد پيچ و مهره كفايت نمي كند. نكته قابل توجه اينكه، ابعاد و نوع برخي از عيوب ظاهري به صورت شفاف در استانداردها مشخص شده اند و تجربه و مهارت بازرس در اين هنگام بسيار ضروري است، در ضمن انجام تست هاي مخرب در اين موارد مي تواند كارساز باشد.
همواره تعداد نمونه هاي ارسالي براي تست هاي غير مخرب مانند بازرسي چشمي، بيشتر از نمونه هاي تست مخرب است و از اين تعداد ، نمونه هاي مشكوك براي انجام ازمون هاي مكانيكي جدا، و تست مي شوند.

عيوبي كه در بازرسي چشمي مهره ها قابل تشخيص است به شرح زير مي با شد:
1- ترك ها
2- شكاف ها
3- درزها
4- چين خوردگي يا پليسه
5- حفره ها
6- نشان ابزار
7- آسيب ديدگي ها

1- ترك ها
ترك نوعي گسيختگي است كه در طول مرز دانه ها يا از ميان آنها عبور نموده و يا در پي ناخالصي ها حركت مي كند. ترك ها اغلب بر اثر تنش بيش از حد، در حين پرس گرم يا ديكر عمليات شكل دهي و يا در خلال عمليات حرارتي به وجو آمده و يا اصلا در مواد اوليه وجود دارند.
1-1 ترك هاي آبدهي:
ترك هاي آبدهي اغلب داراي طول زياد، شكاف غير منظم، و كج و معوجي بوده كه ممكن است بر هر سطحي از مهره پديدار شوند. در هر شرايطي، وجود اين نوع ترك باعث رد نمونه خواهد شد.

1-2ترك هاي پرس گرم
ترك هاي پرس گرم يا ترك هاي ناخالصي، بر روي سطوح بالايي و پاييني مهره ايجاد مي شوند. در ضمن ممكن است بين سطح بالايي و ضلع كناري مهره نيز پديد آيند.
ترك هاي ناخالصي به طور ذاتي در مواد اوليه موجود بوده و ناشي از عمليات توليد نمي باشد. ترك هاي موجود بر سطوح بالايي و زيرين مجاز هستند به شرطي كه: 
الف) بيش از دو ترك بر تمام سطح تحمل كننده بارعبور نكرده و عمقيبيش از 0/05 قطر اسمي رزوه نداشته باشد (در مورد مهره هاي فلنجي، وجود ترك در محدوده ميان سطح تحمل كننده بار و كناره هاي مهره مجاز نمي باشد)
ب) ترك در سطح رزوه شده از حد اولين رزوه كامل (گام) به سمت رزوه هاي بعدي عبور نكرده باشد، و 
ج) ميزان پيشروي ترك در سطح اولين رزوه كامل، بيش از نصف ارتفاع رزوه نباشد.

1-3ترك در قسمت قفل كننده مهره نوع All metal prevailing torque
اين نوع ترك، ممكن است بر سطح خارجي قسمت قفل كننده مخروطي يا سطح داخلي آن اتفاق بيفتد. وجود ترك مذكور بلامانع است به شرطي كه:
الف) نيازمندي هاي مكانيكي و كاربردي بر آورده شود،
ب) بيش از دو ترك(كه از تمامي عرض دايره تاجي بالاي مهره عبور كرده و يا عمقي بيش از 0/05 قطر اسمي رزوه داشته باشد) وجود نداشته باشد،
ج) ترك در سطح رزوه شده از قله اولين رزوه عبور نكرده باشد، و 
د) ميزان پيشرفت ترك در سطح اولين رزوه كامل، از عمق 0/5 برابر ارتفاع رزوه بيشتر نباشد.

2- شكاف ها

باز شدگي هاي مهره، روي سطح مهره را نمي يابند، بلكه در مرز بين دو ضلع مهره رخ خواهد داد، بنابراين نبايد طوري باشد كه عرض گوشه اي مهره از حد استاندارد كمتر شود.
شكافي كه در مرز بين يكي از سطوح بالايي يا پاييني و يكي از اضلاع قرار گرفته، نبايد عرضي بيشتر از 0/25 ميلي متر يا 0/02 عرض تخت مهره داشته باشد.
در مورد مهره هاي فلنجي،‌ شكاف نبايد به قطر داخلي فلنج راه يافته و عرض شكاف بيش از 0/08 قطر فلنج باشد.

2-1 شكاف هاي برشي يا زاويه دار
اين نوع باز شدگي اگر به سطح تحمل كننده بار مهره يا دايره تاجي شكل مهره فلنج دار راه پيدا كرده باشد، مردود است.
شكاف هايي كه در مرز مشترك دو ضلع مهره قرار دارند، به شرطي قابل قبول هستند كه عرض گوشه اي مهره به كمتر از حد استاندارد نرسيده باشد.

شكاف هاي موجود بر محيط فلنج مهره هاي فلنج دار، به شرطي مورد تاييد هستند كه به قطر داخلي سطح تحمل كننده بار راه پيدا نكرده باشند.
3- درزها
درزها به شرطي قا بل قبول هستند كه عمق آنها بيشتر از0/05 قطر اسمي رزوه نباشد.

4- چين خوردگي يا پليسه
چين خوردگي ها قابل قبول هستند مگر در مورد مهره هاي فلنج دار كه چين خوردگي نبايد در مرز بين محيط بيروني فلنج و سطح تحمل كننده بار باشد. در ضمن چين خوردگي نبايد بر سطح تحمل كننده بار راه يابد.

5- حفره ها
عمق حفره ها نبايد بيشتر از 0/02 قطر اسمي رزوه، بلكه حداكثر 0/25 ميليمتر باشد.
براي رزوه هاي با قطري تا 24 ميليمتر، مجموع سطح حفره ها نبايد بيشتر از 0/05 مساحت سطح تحمل كننده بار باشد. براي قطر رزوه هاي بيشتر از 24 ميليمتر مجموع سطح حفره ها نبايد بيشتر از 0/10 مساحت سطح تحمل كننده بار باشد.

6- نشان ابزار
علائم باقي مانده ناشي از ابزار توليد بر مهره ها، نبايد زبري سطحي بيش از 3/2 ميكرومتر داشته باشد، در غير اين صورت نمونه مذكور مردود مي باشد.

7- آسيب ديدگي ها
آسيب ديدگي ها مانند خراشيدگي ، كندگي و لب پريدگي، در صورتي موجب مردود شدن مي شوند كه كاربري مهره را مختل نمايند.
اگر نمونه اي، در بازرسي چشمي يا غير مخرب مردود اعلام شد، بايد آن ها را جداسازي علامت گذاري كرد تا از مخلوط شدن سهوي يا عمدي پيشگيري به عمل آيد.

منبع : پیشگامان پیچ پارس | تولید کننده پیچ و مهره